Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

in aliquam rem

  • 1 testis

    1.
    testis, is, comm. ( neutr. form:

    caelum teste vocat,

    Alcim. 6, 576), one who attests any thing (orally or in writing), a witness (cf. superstes):

    testes vinctos attines,

    Plaut. Truc. 4, 3, 63:

    pluris est oculatus testis unus quam auriti decem,

    id. ib. 2, 6, 8:

    deos absentes testes memoras,

    id. Merc. 3, 4, 42:

    vosque, dii, testes facio,

    Liv. 1, 59, 1:

    deos hominesque se testes facere,

    id. 34, 11, 8:

    deūm, quos testes foederum invocabant consules,

    id. 8, 6, 1:

    ut manus ad caelum tendens deos testes ingrati animi Magnetum invocaret,

    id. 35, 31, 13; 39, 51, 12; 41, 25, 4; Curt. 4, 10, 33:

    apud me ut apud bonum judicem argumenta plus quam testes valent,

    Cic. Rep. 1, 38, 59:

    si negem... quo me teste convinces?

    id. Phil. 2, 4, 8:

    satis idonei testes et conscii,

    id. Font. 7, 16; so,

    cupidi, conjurati et ab religione remoti,

    id. ib. 10, 21:

    religiosus,

    id. Vatin. 1, 1:

    incorrupti atque integri,

    id. Fin. 1, 21, 71:

    graves, leves,

    id. Quint. 23, 75:

    locupletissimi,

    id. Brut. 93, 322 et saep.:

    dabo tibi testis nec nimis antiquos nec ullo modo barbaros,

    id. Rep. 1, 37, 58; so,

    testes dare in aliquam rem,

    id. Quint. 23, 75:

    proferre,

    id. Balb. 18, 41:

    adhibere,

    id. Fin. 2, 21, 67:

    citare in aliquam rem,

    id. Verr. 2, 2, 59, §146:

    ut iis testibus in summā pecuniae uteretur,

    Caes. B. C. 3, 105; cf. id. B. G. 1, 14:

    testibus uti,

    Cic. Verr. 1, 18, 55; Quint. 5, 7, 9; 9, 2, 98. — With dependent-clause:

    testis faciet ilico, Vendidisse me,

    Ter. Ad. 2, 1, 49:

    iis utimini testibus appropinquare eorum adventum,

    Caes. B. G. 7, 77, cf. id. B. C. 3, 90. — Fem.:

    Venus Cyrenensis, testem te testor mihi,

    Plaut. Rud. 5, 2, 51:

    teste deā,

    Ov. H. 16 (17), 124:

    nutrix testis fida doloris,

    Sen. Oct. 76:

    musa mea,

    Ov. P. 3, 9, 50:

    inductā teste in senatu, Haec, inquit, etc.,

    Suet. Claud. 40.—Of things:

    sidera sunt testes et matutina pruina,

    Prop. 2, 9, 41:

    quid debeas, o Roma Neronibus, Testis Metaurum flumen et Hasdrubal Devictus, etc.,

    Hor. C. 4, 4, 38:

    testis mecum est anulus,

    Ter. Ad. 3, 2, 49.—
    II.
    Transf., an eye-witness, spectator, i. q. arbiter (rare; cf.

    also conscius): facies bona teste caret,

    Ov. A. A. 3, 398:

    puduitque gementem, Illo teste mori,

    Luc. 9, 887:

    ac lunā teste moventur,

    Juv. 6, 311.
    2.
    testis, is, m., a testicle, Plaut. Mil. 5, 28; 5, 33:

    dexter asini testis in vino potus,

    Plin. 28, 19, 80, § 261:

    testes pecori ad crura decidui,

    id. 11, 49, 110, § 263; so in plur., Lucil. ap. Non. 235, 5; Hor. S. 1, 2, 45.—In a pun, with 1. testis:

    quod amas, amato testibus praesentibus,

    Plaut. Curc. 1, 1, 31:

    magnis testibus ista res agetur,

    Auct. Priap. 2: cf.

    integritatis,

    Phaedr. 3, 11, 5. [p. 1864]

    Lewis & Short latin dictionary > testis

  • 2 fictum

    fingo, finxi, fictum, 3, v. a. [Sanscr. dih-, dēhmi, smear; Gr. thig, thinganô, touch; whence figulus, figura, etc.; prop., to handle].
    I.
    Lit.
    A.
    To touch, handle, stroke, touch gently (rare):

    mulcere alternos, et corpora fingere lingua,

    Verg. A. 8, 634:

    saepe manus aegras manibus fingebat amicis,

    Ov. F. 5, 409.—
    B.
    Esp., to form, shape, fashion, frame, make (class.), whence also figulus:

    esse aliquam vim, quae finxerit, vel, ut tuo verbo utar, quae fabricata sit hominem,

    Cic. Ac. 2, 27, 87; cf.:

    ab aliquo deo ficti esse videantur,

    id. de Or. 1, 25, 115:

    fingere et construere nidos,

    build, id. ib. 2, 6, 23:

    favos,

    id. Off. 1, 44, 157:

    ut illa bestia fetum ederet informem, lambendo postgea fingeret, etc.,

    Gell. 17, 10, 3.—
    C.
    In partic.
    1.
    Of the plastic art, to form or fashion by art (in wax, clay, stone, etc.), to mould or model, as a statuary:

    quorum alterum fingere opinor e cera solitum esse, alterum esse pictorem,

    Cic. Verr. 2, 4, 13, § 30; cf.:

    in ceris aut fictilibus figuris,

    id. N. D. 1, 26, 71:

    similitudines ex argilla,

    Plin. 35, 12, 43, § 151; cf.

    , sarcastically: hic homullus, ex argilla et luto fictus Epicurus,

    Cic. Pis. 25, 59:

    pocula de humo,

    Ov. Tr. 2, 489:

    Alexander ab Apelle potissimum pingi et a Lysippo fingi volebat... qui neque pictam neque fictam imaginem suam passus est esse, etc.,

    Cic. Fam. 5, 12, 7; cf.:

    fingendi ars,

    of making statues, statuary, id. de Or. 3, 7, 26:

    corpora fingendo pingendove efficere,

    Quint. 5, 12, 21.—
    2.
    With the access. notion of arranging, adorning, etc., to set to rights, arrange; to adorn, dress, trim ( poet. syn.:

    componere, excolere, ornare): Bene cum lauta est (mulier), tersa, ornata, ficta est: infecta est tamen,

    Plaut. Stich. 5, 5, 4:

    cum se non finxerit ulli,

    Ov. R. Am. 341:

    isti ficti, compositi, crispi cincinni,

    Plaut. Truc. 2, 2, 32; cf.:

    canas fingere comas,

    Tib. 1, 2, 92:

    comas presso pollice,

    Prop. 3, 10 (4, 9), 14; Ov. A. A. 1, 306; Mart. 6, 57; cf.:

    comas auro,

    Stat. Th. 5, 228:

    crinem,

    Verg. A. 4, 148; cf. also Phaedr. 2, 2, 9:

    vitem putando,

    Verg. G. 2, 407 Forbig.—
    3.
    With the access. notion of untruth, to alter, change, for the purpose of dissembling:

    hi neque vultum fingere, neque interdum lacrimas tenere poterant,

    Caes. B. G. 1, 39, 4; cf.:

    vultus quoque hominum fingit scelus,

    i. e. makes men change countenance, Ter. Heaut. 5, 1, 14.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to form, fashion, make: Ly. multa eveniunt homini quae [p. 751] volt, quae nevolt. Ph. Mentire, gnate, nam sapiens quidem pol ipsus fingit fortunam sibi, Plaut. Trin. 2, 2, 84; cf.

    the vv. foll.: natura fingit homines et creat imitatores et narratores facetos,

    Cic. de Or. 2, 54, 219:

    animos fingere, formare,

    id. Brut. 38, 142: cf.:

    moderari et fingere mentem ac voluntates,

    id. Leg. 3, 18, 40:

    ea quae nobis non possumus fingere, vultus, facies, sonus,

    id. de Or. 1, 28, 127: formam totius rei publicae velim mittas, ex qua me fingere possim, regulate myself, i. e. proceed, act, id. Att. 6, 3, 4; cf.:

    ad eorum (qui audiunt) arbitrium et nutum totos se fingunt et accommodant,

    id. Or. 8, 24:

    ea (verba) nos sicut mollissimam ceram ad nostrum arbitrium formamus et fingimus,

    id. de Or. 3, 45, 177; cf.

    also: arbitrio fingere,

    id. Brut. 79, 274:

    fortuna humana fingit artatque ut lubet,

    Plaut. Capt. 2, 2, 54; cf.:

    vitam subito flecti fingique posse,

    shaped, directed, Cic. Sull. 28, 79; cf. id. ib. 25, 69:

    jure erat semper idem voltus, cum mentis, a qua is fingitur, nulla fieret mutatio,

    id. Tusc. 3, 15, 31; cf.:

    circumspexit amictus et finxit vultum,

    composed, Ov. M. 4, 318:

    lingua vocem immoderate profusam fingit et terminat,

    forms, Cic. N. D. 2, 59, 149; cf.:

    Peripateticorum institutis commodius fingeretur oratio,

    id. Brut. 31, 119: ego apis Matinae more modoque operosa parvus carmina fingo (like the Gr. plattô), make, compose, Hor. C. 4, 2, 32:

    carmina,

    id. Ep. 2, 1, 227; id. A. P. 331; 240:

    versus,

    id. ib. 382:

    poëmata,

    Suet. Tit. 3:

    opprobria in quemvis,

    Hor. Ep. 1, 15, 30.—
    B.
    In partic.
    1.
    With a double predicate, to form, make into something or in a certain manner:

    finxit te ipsa natura ad honestatem, gravitatem... ad omnes denique virtutes magnum hominem et excelsum,

    Cic. Mur. 29, 60:

    nec, si miserum fortuna Sinonem Finxit, vanum etiam mendacemque improba finget,

    Verg. A. 2, 79:

    (illum) spissae nemorum comae Fingent Aeolio carmine nobilem,

    Hor. C. 4, 3, 12:

    di bene fecerunt, inopis me quodque pusilli Finxerunt animi,

    id. S. 1, 4, 18: timui, mea me finxisse minora putarer Dissimulator opis propriae, to have lessened, i. e. purposely disparaged it, id. Ep. 1, 9, 8.—
    2.
    To form by instruction, to instruct, teach, train:

    idem mire finxit filium,

    i. e. caused him to play his part, Ter. Heaut. 5, 1, 25; cf.:

    voce paterna Fingeris ad rectum,

    Hor. A. P. 367:

    fingitur artibus,

    id. C. 3, 6, 22:

    fingit equum tenera docilem cervice magister Ire viam, qua monstret eques,

    id. Ep. 1, 2, 64.—
    3.
    To form mentally or in speech, to represent in thought, to imagine, conceive, think, suppose; to sketch out:

    fingite animis... fingite cogitatione imaginem hujus condicionis meae, etc.,

    Cic. Mil. 29, 79; cf.:

    omnia quae cogitatione nobismet ipsi possumus fingere,

    id. N. D. 3, 18, 47:

    fingere animo,

    id. de Sen. 12, 41: cf.

    also: animo et cogitatione,

    id. Tusc. 5, 24, 68:

    ex sua natura ceteros,

    to conceive of, id. Rosc. Am. 9, 26:

    quid magis exercitum dici aut fingi potest?

    id. Mil. 2, 5:

    maleficium,

    id. Rosc. Am. 40, 116:

    tu, stulta, deos, tu fingis inania vera,

    Prop. 3, 20 (4, 19), 5:

    qui utilitatum causa fingunt amicitias,

    suppose, Cic. Lael. 14, 51:

    principatum sibi ipse opinionis errore finxerat,

    had imagined to himself, id. Off. 1, 8, 26:

    in summo oratore fingendo,

    in representing, sketching out, id. Or. 2, 7:

    finge tamen te improbulum,

    Juv. 5, 72.—
    (β).
    With double acc.:

    quod si qui me astutiorem fingit,

    Cic. Fam. 3, 8, 6:

    Tiresiam sapientem fingunt poetae... at vero Polyphemum Homerus immanem finxit,

    id. Tusc. 5, 39, 115.—
    (γ).
    With an object-clause, and in pass., with a subject-clause:

    finge, aliquem nunc fierisapientem, nondum esse,

    suppose, Cic. Ac. 2, 36, 117:

    finge solum natum nothum,

    Quint. 3, 6, 100.—Ellipt.: interfecti aliqui sunt;

    finge a nobis,

    assume, grant, Liv. 39, 37, 11:

    fingamus Alexandrum dari nobis,

    Quint. 1, 1, 24:

    non omnia corpora fingunt in medium niti,

    Lucr. 1, 1083; cf. id. 2, 175:

    qui naufragus fingitur se suspendisse,

    Quint. 8, 5, 22:

    qui suos artus morsu lacerasset, fingitur in scholis supra se cubasse,

    id. 8, 2, 20.—
    b.
    Pregn., with the access. notion of creating by thinking, to contrive, devise, invent, feign something (esp. untrue):

    argento comparando fingere fallaciam,

    Plaut. As. 2, 1, 2; 4:

    fallacias,

    Ter. Heaut. 3, 2, 22:

    fallaciam,

    id. And. 1, 3, 15; cf.: nonne ad senem aliquam fabricam fingit? id. Heaut. 3, 2, 34:

    fingit causas, ne det, sedulo,

    id. Eun. 1, 2, 58:

    falsas causas ad discordiam,

    id. Hec. 4, 4, 71:

    si mihi aliquam (rem publicam), ut apud Platonem Socrates, ipse finxero,

    Cic. Rep. 2, 1 fin.; cf. id. ib. 2, 11:

    ex eventis fingere,

    id. Fam. 6, 6, 4:

    (crimina) in istum fingere,

    id. Verr. 1, 5, 15:

    ea quae sunt in usu vitaque communi, non ea, quae finguntur aut optantur,

    id. Lael. 5, 18:

    in faciem moresque meos nova crimina fingis,

    Ov. H. 12, 177:

    fingere qui non visa potest, commissa tacere Qui nequit,

    Hor. S. 1, 4, 84:

    quaelibet in quemvis opprobria fingere,

    id. Ep. 1, 15, 30:

    finguntur et testamenta,

    Quint. 7, 4, 39:

    nemo dolorem fingit in hoc casu,

    Juv. 13, 132: qui sub obtentu monituum deorum scientes eos fingunt, Mos. et Rom. Leg. Coll. 15, 2, 6. —With double acc.:

    bonois se ac liberales,

    Sen. Ben. 4, 17, 3.—With inf.:

    ignorare fingit,

    Claud. in Eutrop. 2, 306.—Hence, fic-tus, a, um, P. a., feigned, fictitious, false:

    in amicitia nihil fictum est, nihil simulatum,

    Cic. Lael. 8, 26; cf. id. ib. 18, 65:

    ficto officio et simulata sedultiate conjunctus,

    id. Caecin. 5, 14:

    in re ficta (opp. in vera),

    id. Lael. 7, 24:

    falsum est id totum neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum,

    id. Rep. 2, 15:

    commenticii et ficti dii,

    id. N. D. 2, 28, 70:

    fabula,

    id. Off. 3, 9, 39:

    in rebus fictis et adumbratis,

    id. Lael. 26, 97:

    amor,

    Lucr. 4, 1192:

    gemitus,

    Ov. M. 6, 565:

    cunctatio,

    Tac. A. 1, 46:

    ficto pectore fatur,

    Verg. A. 2, 107.— Poet. and in post-Aug. prose also, of persons:

    pro bene sano Ac non incauto fictum astutumque vocamus,

    dissembling, false, Hor. S. 1, 3, 62:

    alii fictum (eum), ingratum, immemorem loquuntur,

    Plin. Ep. 8, 18, 3;

    but: ficta pellice plorat,

    imaginary, Juv. 6, 272.— Poet., subst.: fictum, i, n., deception, fiction:

    ficti pravique tenax,

    Verg. A. 4, 188:

    jam consumpserat omnem Materiam ficti,

    Ov. M. 9, 767.—Adverb.:

    fictumque in colla minatus, Crura subit,

    Stat. Th. 6, 876.— Adv.: ficte, feignedly, fictitiously:

    ficte et simulate quaestus causa insusurrare,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 4, § 13:

    ficte reconciliata gratia,

    id. Fam. 3, 12, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > fictum

  • 3 fingo

    fingo, finxi, fictum, 3, v. a. [Sanscr. dih-, dēhmi, smear; Gr. thig, thinganô, touch; whence figulus, figura, etc.; prop., to handle].
    I.
    Lit.
    A.
    To touch, handle, stroke, touch gently (rare):

    mulcere alternos, et corpora fingere lingua,

    Verg. A. 8, 634:

    saepe manus aegras manibus fingebat amicis,

    Ov. F. 5, 409.—
    B.
    Esp., to form, shape, fashion, frame, make (class.), whence also figulus:

    esse aliquam vim, quae finxerit, vel, ut tuo verbo utar, quae fabricata sit hominem,

    Cic. Ac. 2, 27, 87; cf.:

    ab aliquo deo ficti esse videantur,

    id. de Or. 1, 25, 115:

    fingere et construere nidos,

    build, id. ib. 2, 6, 23:

    favos,

    id. Off. 1, 44, 157:

    ut illa bestia fetum ederet informem, lambendo postgea fingeret, etc.,

    Gell. 17, 10, 3.—
    C.
    In partic.
    1.
    Of the plastic art, to form or fashion by art (in wax, clay, stone, etc.), to mould or model, as a statuary:

    quorum alterum fingere opinor e cera solitum esse, alterum esse pictorem,

    Cic. Verr. 2, 4, 13, § 30; cf.:

    in ceris aut fictilibus figuris,

    id. N. D. 1, 26, 71:

    similitudines ex argilla,

    Plin. 35, 12, 43, § 151; cf.

    , sarcastically: hic homullus, ex argilla et luto fictus Epicurus,

    Cic. Pis. 25, 59:

    pocula de humo,

    Ov. Tr. 2, 489:

    Alexander ab Apelle potissimum pingi et a Lysippo fingi volebat... qui neque pictam neque fictam imaginem suam passus est esse, etc.,

    Cic. Fam. 5, 12, 7; cf.:

    fingendi ars,

    of making statues, statuary, id. de Or. 3, 7, 26:

    corpora fingendo pingendove efficere,

    Quint. 5, 12, 21.—
    2.
    With the access. notion of arranging, adorning, etc., to set to rights, arrange; to adorn, dress, trim ( poet. syn.:

    componere, excolere, ornare): Bene cum lauta est (mulier), tersa, ornata, ficta est: infecta est tamen,

    Plaut. Stich. 5, 5, 4:

    cum se non finxerit ulli,

    Ov. R. Am. 341:

    isti ficti, compositi, crispi cincinni,

    Plaut. Truc. 2, 2, 32; cf.:

    canas fingere comas,

    Tib. 1, 2, 92:

    comas presso pollice,

    Prop. 3, 10 (4, 9), 14; Ov. A. A. 1, 306; Mart. 6, 57; cf.:

    comas auro,

    Stat. Th. 5, 228:

    crinem,

    Verg. A. 4, 148; cf. also Phaedr. 2, 2, 9:

    vitem putando,

    Verg. G. 2, 407 Forbig.—
    3.
    With the access. notion of untruth, to alter, change, for the purpose of dissembling:

    hi neque vultum fingere, neque interdum lacrimas tenere poterant,

    Caes. B. G. 1, 39, 4; cf.:

    vultus quoque hominum fingit scelus,

    i. e. makes men change countenance, Ter. Heaut. 5, 1, 14.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to form, fashion, make: Ly. multa eveniunt homini quae [p. 751] volt, quae nevolt. Ph. Mentire, gnate, nam sapiens quidem pol ipsus fingit fortunam sibi, Plaut. Trin. 2, 2, 84; cf.

    the vv. foll.: natura fingit homines et creat imitatores et narratores facetos,

    Cic. de Or. 2, 54, 219:

    animos fingere, formare,

    id. Brut. 38, 142: cf.:

    moderari et fingere mentem ac voluntates,

    id. Leg. 3, 18, 40:

    ea quae nobis non possumus fingere, vultus, facies, sonus,

    id. de Or. 1, 28, 127: formam totius rei publicae velim mittas, ex qua me fingere possim, regulate myself, i. e. proceed, act, id. Att. 6, 3, 4; cf.:

    ad eorum (qui audiunt) arbitrium et nutum totos se fingunt et accommodant,

    id. Or. 8, 24:

    ea (verba) nos sicut mollissimam ceram ad nostrum arbitrium formamus et fingimus,

    id. de Or. 3, 45, 177; cf.

    also: arbitrio fingere,

    id. Brut. 79, 274:

    fortuna humana fingit artatque ut lubet,

    Plaut. Capt. 2, 2, 54; cf.:

    vitam subito flecti fingique posse,

    shaped, directed, Cic. Sull. 28, 79; cf. id. ib. 25, 69:

    jure erat semper idem voltus, cum mentis, a qua is fingitur, nulla fieret mutatio,

    id. Tusc. 3, 15, 31; cf.:

    circumspexit amictus et finxit vultum,

    composed, Ov. M. 4, 318:

    lingua vocem immoderate profusam fingit et terminat,

    forms, Cic. N. D. 2, 59, 149; cf.:

    Peripateticorum institutis commodius fingeretur oratio,

    id. Brut. 31, 119: ego apis Matinae more modoque operosa parvus carmina fingo (like the Gr. plattô), make, compose, Hor. C. 4, 2, 32:

    carmina,

    id. Ep. 2, 1, 227; id. A. P. 331; 240:

    versus,

    id. ib. 382:

    poëmata,

    Suet. Tit. 3:

    opprobria in quemvis,

    Hor. Ep. 1, 15, 30.—
    B.
    In partic.
    1.
    With a double predicate, to form, make into something or in a certain manner:

    finxit te ipsa natura ad honestatem, gravitatem... ad omnes denique virtutes magnum hominem et excelsum,

    Cic. Mur. 29, 60:

    nec, si miserum fortuna Sinonem Finxit, vanum etiam mendacemque improba finget,

    Verg. A. 2, 79:

    (illum) spissae nemorum comae Fingent Aeolio carmine nobilem,

    Hor. C. 4, 3, 12:

    di bene fecerunt, inopis me quodque pusilli Finxerunt animi,

    id. S. 1, 4, 18: timui, mea me finxisse minora putarer Dissimulator opis propriae, to have lessened, i. e. purposely disparaged it, id. Ep. 1, 9, 8.—
    2.
    To form by instruction, to instruct, teach, train:

    idem mire finxit filium,

    i. e. caused him to play his part, Ter. Heaut. 5, 1, 25; cf.:

    voce paterna Fingeris ad rectum,

    Hor. A. P. 367:

    fingitur artibus,

    id. C. 3, 6, 22:

    fingit equum tenera docilem cervice magister Ire viam, qua monstret eques,

    id. Ep. 1, 2, 64.—
    3.
    To form mentally or in speech, to represent in thought, to imagine, conceive, think, suppose; to sketch out:

    fingite animis... fingite cogitatione imaginem hujus condicionis meae, etc.,

    Cic. Mil. 29, 79; cf.:

    omnia quae cogitatione nobismet ipsi possumus fingere,

    id. N. D. 3, 18, 47:

    fingere animo,

    id. de Sen. 12, 41: cf.

    also: animo et cogitatione,

    id. Tusc. 5, 24, 68:

    ex sua natura ceteros,

    to conceive of, id. Rosc. Am. 9, 26:

    quid magis exercitum dici aut fingi potest?

    id. Mil. 2, 5:

    maleficium,

    id. Rosc. Am. 40, 116:

    tu, stulta, deos, tu fingis inania vera,

    Prop. 3, 20 (4, 19), 5:

    qui utilitatum causa fingunt amicitias,

    suppose, Cic. Lael. 14, 51:

    principatum sibi ipse opinionis errore finxerat,

    had imagined to himself, id. Off. 1, 8, 26:

    in summo oratore fingendo,

    in representing, sketching out, id. Or. 2, 7:

    finge tamen te improbulum,

    Juv. 5, 72.—
    (β).
    With double acc.:

    quod si qui me astutiorem fingit,

    Cic. Fam. 3, 8, 6:

    Tiresiam sapientem fingunt poetae... at vero Polyphemum Homerus immanem finxit,

    id. Tusc. 5, 39, 115.—
    (γ).
    With an object-clause, and in pass., with a subject-clause:

    finge, aliquem nunc fierisapientem, nondum esse,

    suppose, Cic. Ac. 2, 36, 117:

    finge solum natum nothum,

    Quint. 3, 6, 100.—Ellipt.: interfecti aliqui sunt;

    finge a nobis,

    assume, grant, Liv. 39, 37, 11:

    fingamus Alexandrum dari nobis,

    Quint. 1, 1, 24:

    non omnia corpora fingunt in medium niti,

    Lucr. 1, 1083; cf. id. 2, 175:

    qui naufragus fingitur se suspendisse,

    Quint. 8, 5, 22:

    qui suos artus morsu lacerasset, fingitur in scholis supra se cubasse,

    id. 8, 2, 20.—
    b.
    Pregn., with the access. notion of creating by thinking, to contrive, devise, invent, feign something (esp. untrue):

    argento comparando fingere fallaciam,

    Plaut. As. 2, 1, 2; 4:

    fallacias,

    Ter. Heaut. 3, 2, 22:

    fallaciam,

    id. And. 1, 3, 15; cf.: nonne ad senem aliquam fabricam fingit? id. Heaut. 3, 2, 34:

    fingit causas, ne det, sedulo,

    id. Eun. 1, 2, 58:

    falsas causas ad discordiam,

    id. Hec. 4, 4, 71:

    si mihi aliquam (rem publicam), ut apud Platonem Socrates, ipse finxero,

    Cic. Rep. 2, 1 fin.; cf. id. ib. 2, 11:

    ex eventis fingere,

    id. Fam. 6, 6, 4:

    (crimina) in istum fingere,

    id. Verr. 1, 5, 15:

    ea quae sunt in usu vitaque communi, non ea, quae finguntur aut optantur,

    id. Lael. 5, 18:

    in faciem moresque meos nova crimina fingis,

    Ov. H. 12, 177:

    fingere qui non visa potest, commissa tacere Qui nequit,

    Hor. S. 1, 4, 84:

    quaelibet in quemvis opprobria fingere,

    id. Ep. 1, 15, 30:

    finguntur et testamenta,

    Quint. 7, 4, 39:

    nemo dolorem fingit in hoc casu,

    Juv. 13, 132: qui sub obtentu monituum deorum scientes eos fingunt, Mos. et Rom. Leg. Coll. 15, 2, 6. —With double acc.:

    bonois se ac liberales,

    Sen. Ben. 4, 17, 3.—With inf.:

    ignorare fingit,

    Claud. in Eutrop. 2, 306.—Hence, fic-tus, a, um, P. a., feigned, fictitious, false:

    in amicitia nihil fictum est, nihil simulatum,

    Cic. Lael. 8, 26; cf. id. ib. 18, 65:

    ficto officio et simulata sedultiate conjunctus,

    id. Caecin. 5, 14:

    in re ficta (opp. in vera),

    id. Lael. 7, 24:

    falsum est id totum neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum,

    id. Rep. 2, 15:

    commenticii et ficti dii,

    id. N. D. 2, 28, 70:

    fabula,

    id. Off. 3, 9, 39:

    in rebus fictis et adumbratis,

    id. Lael. 26, 97:

    amor,

    Lucr. 4, 1192:

    gemitus,

    Ov. M. 6, 565:

    cunctatio,

    Tac. A. 1, 46:

    ficto pectore fatur,

    Verg. A. 2, 107.— Poet. and in post-Aug. prose also, of persons:

    pro bene sano Ac non incauto fictum astutumque vocamus,

    dissembling, false, Hor. S. 1, 3, 62:

    alii fictum (eum), ingratum, immemorem loquuntur,

    Plin. Ep. 8, 18, 3;

    but: ficta pellice plorat,

    imaginary, Juv. 6, 272.— Poet., subst.: fictum, i, n., deception, fiction:

    ficti pravique tenax,

    Verg. A. 4, 188:

    jam consumpserat omnem Materiam ficti,

    Ov. M. 9, 767.—Adverb.:

    fictumque in colla minatus, Crura subit,

    Stat. Th. 6, 876.— Adv.: ficte, feignedly, fictitiously:

    ficte et simulate quaestus causa insusurrare,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 4, § 13:

    ficte reconciliata gratia,

    id. Fam. 3, 12, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > fingo

  • 4 administro

    ad-mĭnistro, āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    Lit., to be near as an aid, to attend upon, to assist, to serve (ministrum esse ad aliquam rem):

    conductam esse eam, quae hic administraret ad rem divinam tibi,

    Plaut. Ep. 3, 3, 37:

    omnia per sacerdotes administrabuntur,

    Vulg. Num. 18, 7:

    David in sua generatione cum administrasset,

    ib. Act. 13, 36:

    mel ad principia convivii et in secundam mensam administratur,

    is served up, Varr. R. R. 3, 16, 5.—Hence, with esp. ref. to the object,
    II.
    Fig., to take charge of, to manage, guide, administer, execute, accomplish, do, perform, etc. (the most usual signif. of this word;

    very freq. in Cic. and the histt.): a nobis omnia populi R. semper et belli adjumenta et pacis ornamenta administrata sunt,

    Cic. Verr. 2, 5, 47; so,

    provinciam,

    to govern, id. ib. 2, 4, 64:

    leges et judicia,

    id. Div. in Caecil. 22:

    rem publicam,

    id. Off. 1, 25; so Liv. 6, 6, 11; cf. Drak. Liv. 6, 6, 11:

    bellum,

    Cic. Imp. Pomp. 2; id. Div. 2, 36 (a military t. t.); cf.

    with exercitus,

    id. Inv. 1, 34, 58; Herz. ad Caes. B. G. 2, 20, and Cortius ad Sall. J. 92, 9; Caes. B. G. 5, 50; id. B. C. 1, 25, 26; Nep. Chabr. 2; id. Eum. 5 al.:

    rem familiarem,

    Cic. Inv. 1, 25:

    negotium alicujus,

    id. Fam. 13, 11:

    neque ab uno omnia imperia administrari poterant,

    be issued, given, Caes. B. G. 2, 22:

    classem,

    id. B. C. 3, 18:

    navem,

    to guide, steer, id. ib. 3, 14:

    legionarii, qui dextram partem operis administrabant,

    i. e. who conducted the siege on the right side, id. ib. 2, 8:

    illustriores legationes,

    Nep. Dion. 1:

    oppida et fines alicujus,

    Sall. J. 22; cf. also Suet. Caes. 76; id. Tib. 8; id. Vitell. 5; id. Vesp. 4; so absol. (the acc. must be supplied from that which precedes):

    neque administrandi (sc. navigium) neque repellendi facultas dabatur,

    Hirt. B. Al. 21:

    milites neque pro opere consistere neque inter vineas sine periculo administrare poterant,

    nor... pursue their work without peril, Sall. J. 92, 9:

    si celeriter administraverint (sc. hoc opus),

    Vitr. 1, 5, p. 19 Rod. (others translate administrare in this place, to put the hand to, to render service, to do one's duty, etc.).—Unus.: virtutem, innocentiam, diligentiam alicujus, to employ, Cato ap. Cic. Fam. 15, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > administro

  • 5 pertineo

    per-tĭnĕo, ŭi, 2, v. n. [teneo], to stretch out, reach, extend to a place; to arrive at a place (class., esp. in the trop. signif.); constr. with ad and acc., or with advv.; very rarely with in or per and acc.; v. infra.
    I.
    Lit.:

    aspera arteria ad pulmones usque pertinet,

    Cic. N. D. 2, 54, 136:

    venae in omnes partes corporis pertinentes,

    id. ib. 2, 55, 137:

    deus pertinens per naturam cujusque rei, etc.,

    id. ib. 2, 28, 71:

    Belgae pertinent ad inferiorem partem fluminis Rheni,

    Caes. B. G. 1, 1:

    rivi, qui ad mare pertinebant,

    id. B. C. 3, 49:

    hanc (silvam) longe introrsus pertinere,

    id. B. G. 6, 9:

    in vastae magnitudinis urbe partium sensu non satis pertinente in omnia,

    extending in all directions, Liv. 25, 24, 6 Weissenb. ad loc.; cf.:

    quod ait praetor: pertinet, hoc significat: quod ex aedibus ejus in tuas pertinet, hoc est dirigitur, extenditur, pervenit,

    Dig. 43, 22, 1.—
    II.
    Trop.
    A.
    To reach, extend (like diêkein, kathêkein):

    eadem bonitas etiam ad multitudinem pertinet,

    Cic. Lael. 14, 50:

    caritas patriae per omnes ordines pertinebat,

    i. e. pervaded, Liv. 23, 49, 3:

    ad posteritatis memoriam pertinere,

    Cic. Sen. 23, 82:

    fulmina, quorum significatio ad totam vitam pertinet,

    Sen. Q. N. 2, 47 init.:

    hic pertinet a natali ad diem extremum,

    id. Ep. 12, 6.—
    B.
    To belong, relate, concern, pertain or have reference to, affect any thing:

    somnium ad aliquam rem pertinet,

    Plaut. Merc. 2, 1, 28:

    illa res ad meum officium pertinet,

    Cic. Rosc. Am. 13, 36:

    nihil ad patriciam Sulpiciorum familiam Quirinius pertinuit,

    Tac. A. 3, 48:

    haec breviter attingemus, scrutati maxime pertinentia,

    Plin. 18, 35, 78, § 341.—
    2.
    To have a tendency, to tend or lead to an object or result, Varr. R. R. 2, 1:

    illud quo pertineat, videte,

    Cic. Agr. 2, 8, 20; id. Att. 8, 9, 1:

    quod autem plures a nobis nominati sunt, eo pertinuit, quod, etc.,

    id. Brut. 87, 299:

    summa illuc pertinet, ut sciatis, etc.,

    id. Verr. 2, 5, 10, § 25:

    interpretando, quorsum quidque pertineat,

    id. N. D. 3, 23, 60 fin.:

    quid ista ad vidulum pertinent, servae sint istae an liberae?

    Plaut. Rud. 4, 4, 62.—Esp. in phrase: quod ad aliquem (aliquid) pertinet, as far as concerns, in regard to (mostly post-Aug.): quod ad inducias pertineret, sic belli rationem esse divisam, ut, etc., * Caes. B. C. 3, 17, 3:

    quod ad nationes exteras pertinet, Cicero varie,

    Quint. 11, 1, 89:

    quod ad Dymnum pertinet, nihil scio,

    Curt. 6, 11, 30: quod pertinet ad elephantos, id. [p. 1359] 9, 2, 19; cf.:

    quantum ad decernentes pertinet,

    Plin. Ep. 8, 6, 14:

    quod ad me pertinet, intellego me perdidisse, etc.,

    Sen. Cons. ad Helv. 10, 2; id. Ep. 119, 12; id. Suas. 6, 12; 7, 1:

    cum virtutibus tum etiam fortuna, siquid hoc ad rem pertinet,

    Cic. Fam. 13, 13:

    quatenus quidque se attingat ad seque pertineat perspicere,

    Cic. Fin. 5, 9, 24:

    illud dissimulas ad te quod pertinet,

    Mart. 7, 10, 9. —
    C.
    To apply to, be applicable to, to suit, be suitable to a person or thing:

    magis pol haec malitia pertinet ad viros, quam ad mulieres,

    Plaut. Truc. 4, 3, 36:

    ad quem suspicio maleficii pertineat,

    on whom suspicion should fall, Cic. Rosc. Am. 7, 18:

    ad officium meum,

    id. ib. 13, 36:

    liberalitas ad rem familiarem meam,

    id. Fam. 12, 28:

    ad imperatorem prodigium pertinere,

    Liv. 25, 16.—
    D.
    To belong, be the right of (usu. of a right, as opp. to possession):

    sed regnum ad se et ad matrem suam pertinere arbitrabantur,

    Cic. Verr. 2, 4, 27, § 61:

    ad quem jure regnum pertinet,

    Liv. 40, 11, 7:

    bona ad me pertinent, solus enim sum filius defuncti,

    Quint. 5, 14, 15:

    Europa jam, dubio procul, jure ad Romanos pertinebat,

    Flor. 2, 8, 7:

    (Armenia) quae antea ad majores suos pertinuisse monstrabat,

    Amm. 26, 4, 6.—
    E.
    To belong, to be the property of (late Lat.):

    omnia quae ad se pertinebant,

    Vulg. Gen. 32, 23; id. Exod. 9, 4; id. 1 Reg. 25, 21.—Hence, adv.: pertĭnenter, aptly, suitably, appositely, pertinently (post-class.):

    pertinenter ad causam,

    Tert. adv. Marc. 4, 38.— Comp.:

    pertinentius,

    Tert. adv. Marc. 4, 9.— Sup.:

    pertinentissime,

    Tert. adv. Marc. 4, 31.

    Lewis & Short latin dictionary > pertineo

  • 6 locatum

    lŏco, āvi, ātum, 1 (old forms, locassim for locaverim, Plaut. Aul. 2, 2, 51; so,

    locassint,

    Cic. Leg. 3, 4, 11), v. a. [locus], to place, put, lay, set, dispose, arrange.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    equites pro cornibus,

    Quint. 2, 13, 3:

    crates adversas locari jubet,

    Caes. B. C. 3, 46:

    milites super vallum in munimentis,

    Sall. J. 100:

    cum sol ita locatus fuisset, ut, etc.,

    Cic. Rep. 1, 15, 23:

    fundamenta (urbis),

    Verg. A. 4, 266; cf. id. ib. 1, 428:

    gramineoque viros locat ipse sedili,

    id. ib. 8, 176:

    vicos,

    Tac. G. 16:

    stipendium et commeatum,

    Sall. J. 90.—
    B.
    In partic.
    1.
    Locare puellam in matrimonium or in matrimonio, nuptiis, nuptum, or simply locare, to give a girl in marriage, to marry her to any one: cur me huic locabas nuptiis? Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38 (Trag. v. 157 Vahl.):

    virginem habeo grandem, neque eam queo locare quoiquam,

    Plaut. Aul. 2, 2, 15:

    in matrimonium,

    id. Trin. 3, 3, 52:

    aliquam in luculentam familiam,

    id. Cist. 3, 2, 18:

    nuptum virginem adulescenti,

    Ter. Phorm. 5, 1, 25.—
    2.
    To let, lease, to hire or farm out (opp. conduco):

    vectigalia,

    Cic. Agr. 1, 3, 7:

    portorium,

    id. Inv. 1, 30, 47:

    agrum frumento,

    Liv. 27, 3:

    praedia non nummo sed partibus,

    Plin. Ep. 9, 37, 3:

    tabernas civitatibus ad stationem,

    Suet. Ner. 37.—
    b.
    To give out on contract, to contract for having a thing done:

    tu idem optimum est Loces efferendum: nam jam credo mortuus est,

    Plaut. Aul. 3, 6, 30:

    impero, ut tu me quoivis castrandum loces,

    id. ib. 2, 2, 73:

    ut quod sit sibi operis locatum ecficeret,

    id. As. 2, 4, 37:

    ego operam meam tribus nummis hodie locavi ad artis naugatorias,

    id. Trin. 4, 2, 2:

    statuam faciendam,

    Cic. Phil. 9, 7, 16:

    funera,

    id. Verr. 2, 5, 43, § 120:

    majore pecuniā columnas dealbandas, quam, etc.,

    id. ib. 2, 1, 59, §

    154: statuas demoliendas,

    id. ib. 2, 2, 67, § 161: auseribus cibaria publice locantur (sc. praebenda), [p. 1074] id. Rosc. Am. 20, 56:

    Junoni templum (sc. exstruendum),

    Liv. 5, 23:

    vestimenta exercitui (sc. facienda),

    id. 27, 10:

    ingentesque locat Caesonia Rhenos,

    Pers. 6, 47.—
    c.
    Locare se or locare operam suam, to hire one's self out, hire out one's services:

    quid si aliquo ad ludos me pro manduco locem,

    Plaut. Rud. 2, 6, 51:

    operam suam ad aliquam rem,

    id. Trin. 4, 2, 1; Gell. 3, 3, 14:

    vocem,

    i. e. to become a ranter, Juv. 8, 185:

    locare noctes, of courtesans,

    Ov. Am. 1, 10, 30.—
    d.
    To lend:

    ornamenta quae locavi metuo ut possim recipere,

    Plaut. Curc. 4, 1, 3.—
    e.
    To quarter, establish in quarters:

    cohortes novis hibernaculis,

    Tac. A. 14, 38.—
    3.
    Of money, to invest, place:

    nec quicquam argenti locavi jam diu usquam aeque bene?

    Plaut. Most. 1, 3, 144.—
    4.
    To put or lend out money on interest:

    locare argenti nemini nummum queo,

    Plaut. Most. 3, 1, 4. —Hence, locare se, to bring in interest, to yield:

    disciplina (histrionis) quae erat (Panurgo) ab hoc (Roscio) tradita, locabat se non minus HS CCCICCC,

    Cic. Rosc. Com. 10, 28.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to place, put, set, lay, fix:

    metuo hercle ne illa mulier mi insidias locet,

    Plaut. Rud. 2, 5, 17:

    num tu pudicae quoipiam insidias locas?

    id. Curc. 1, 1, 25:

    vitam in tam clara luce locavit,

    Lucr. 5, 12:

    inter recte factum atque peccatum media locabat quaedam,

    Cic. Ac. 1, 10, 37:

    aliquem in amplissimo gradu dignitatis,

    id. Mur. 14, 30:

    civitas in Catonis et Bruti fide locata,

    id. Att. 6, 1, 5:

    omnia mea studia in Milonis magistratu fixi et locavi,

    id. Fam. 2, 6, 3:

    eo loco locati sumus, ut, etc.,

    id. Lael. 12, 40:

    vos hortor, ut ita virtutem locetis, ut eā exceptā nihil amicitiā praestabilius esse putetis,

    id. ib. 27, 104:

    res certis in personis ac temporibus locata,

    id. de Or. 1, 31, 138:

    prudentia est locata in delectu bonorum et malorum,

    consists in, id. Off. 3, 17, 71:

    beneficium apud gratos,

    to confer upon, Liv. 7, 20.—
    B.
    (Acc. to I. B. 2. c.) To put out, as at interest; to place so as to secure a return: optumo optume optumam operam das;

    datam pulcre locas,

    Plaut. Am. 1, 1, 122:

    beneficia apud gratos,

    Liv. 7, 20, 5: benefacta male locata male facta arbitror, Enn. ap. Cic. Off. 2, 18, 62 (Trag. v. 429 Vahl.).—
    C.
    Locare nomen, to become surety, Phaedr. 1, 16, 1.—Hence, P. a.: lŏcātus, a, um, only as subst.: lŏcātum, i, n., that which is placed on lease, hired out, Cic. N. D. 3, 30, 74.

    Lewis & Short latin dictionary > locatum

  • 7 locatus

    lŏco, āvi, ātum, 1 (old forms, locassim for locaverim, Plaut. Aul. 2, 2, 51; so,

    locassint,

    Cic. Leg. 3, 4, 11), v. a. [locus], to place, put, lay, set, dispose, arrange.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    equites pro cornibus,

    Quint. 2, 13, 3:

    crates adversas locari jubet,

    Caes. B. C. 3, 46:

    milites super vallum in munimentis,

    Sall. J. 100:

    cum sol ita locatus fuisset, ut, etc.,

    Cic. Rep. 1, 15, 23:

    fundamenta (urbis),

    Verg. A. 4, 266; cf. id. ib. 1, 428:

    gramineoque viros locat ipse sedili,

    id. ib. 8, 176:

    vicos,

    Tac. G. 16:

    stipendium et commeatum,

    Sall. J. 90.—
    B.
    In partic.
    1.
    Locare puellam in matrimonium or in matrimonio, nuptiis, nuptum, or simply locare, to give a girl in marriage, to marry her to any one: cur me huic locabas nuptiis? Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38 (Trag. v. 157 Vahl.):

    virginem habeo grandem, neque eam queo locare quoiquam,

    Plaut. Aul. 2, 2, 15:

    in matrimonium,

    id. Trin. 3, 3, 52:

    aliquam in luculentam familiam,

    id. Cist. 3, 2, 18:

    nuptum virginem adulescenti,

    Ter. Phorm. 5, 1, 25.—
    2.
    To let, lease, to hire or farm out (opp. conduco):

    vectigalia,

    Cic. Agr. 1, 3, 7:

    portorium,

    id. Inv. 1, 30, 47:

    agrum frumento,

    Liv. 27, 3:

    praedia non nummo sed partibus,

    Plin. Ep. 9, 37, 3:

    tabernas civitatibus ad stationem,

    Suet. Ner. 37.—
    b.
    To give out on contract, to contract for having a thing done:

    tu idem optimum est Loces efferendum: nam jam credo mortuus est,

    Plaut. Aul. 3, 6, 30:

    impero, ut tu me quoivis castrandum loces,

    id. ib. 2, 2, 73:

    ut quod sit sibi operis locatum ecficeret,

    id. As. 2, 4, 37:

    ego operam meam tribus nummis hodie locavi ad artis naugatorias,

    id. Trin. 4, 2, 2:

    statuam faciendam,

    Cic. Phil. 9, 7, 16:

    funera,

    id. Verr. 2, 5, 43, § 120:

    majore pecuniā columnas dealbandas, quam, etc.,

    id. ib. 2, 1, 59, §

    154: statuas demoliendas,

    id. ib. 2, 2, 67, § 161: auseribus cibaria publice locantur (sc. praebenda), [p. 1074] id. Rosc. Am. 20, 56:

    Junoni templum (sc. exstruendum),

    Liv. 5, 23:

    vestimenta exercitui (sc. facienda),

    id. 27, 10:

    ingentesque locat Caesonia Rhenos,

    Pers. 6, 47.—
    c.
    Locare se or locare operam suam, to hire one's self out, hire out one's services:

    quid si aliquo ad ludos me pro manduco locem,

    Plaut. Rud. 2, 6, 51:

    operam suam ad aliquam rem,

    id. Trin. 4, 2, 1; Gell. 3, 3, 14:

    vocem,

    i. e. to become a ranter, Juv. 8, 185:

    locare noctes, of courtesans,

    Ov. Am. 1, 10, 30.—
    d.
    To lend:

    ornamenta quae locavi metuo ut possim recipere,

    Plaut. Curc. 4, 1, 3.—
    e.
    To quarter, establish in quarters:

    cohortes novis hibernaculis,

    Tac. A. 14, 38.—
    3.
    Of money, to invest, place:

    nec quicquam argenti locavi jam diu usquam aeque bene?

    Plaut. Most. 1, 3, 144.—
    4.
    To put or lend out money on interest:

    locare argenti nemini nummum queo,

    Plaut. Most. 3, 1, 4. —Hence, locare se, to bring in interest, to yield:

    disciplina (histrionis) quae erat (Panurgo) ab hoc (Roscio) tradita, locabat se non minus HS CCCICCC,

    Cic. Rosc. Com. 10, 28.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to place, put, set, lay, fix:

    metuo hercle ne illa mulier mi insidias locet,

    Plaut. Rud. 2, 5, 17:

    num tu pudicae quoipiam insidias locas?

    id. Curc. 1, 1, 25:

    vitam in tam clara luce locavit,

    Lucr. 5, 12:

    inter recte factum atque peccatum media locabat quaedam,

    Cic. Ac. 1, 10, 37:

    aliquem in amplissimo gradu dignitatis,

    id. Mur. 14, 30:

    civitas in Catonis et Bruti fide locata,

    id. Att. 6, 1, 5:

    omnia mea studia in Milonis magistratu fixi et locavi,

    id. Fam. 2, 6, 3:

    eo loco locati sumus, ut, etc.,

    id. Lael. 12, 40:

    vos hortor, ut ita virtutem locetis, ut eā exceptā nihil amicitiā praestabilius esse putetis,

    id. ib. 27, 104:

    res certis in personis ac temporibus locata,

    id. de Or. 1, 31, 138:

    prudentia est locata in delectu bonorum et malorum,

    consists in, id. Off. 3, 17, 71:

    beneficium apud gratos,

    to confer upon, Liv. 7, 20.—
    B.
    (Acc. to I. B. 2. c.) To put out, as at interest; to place so as to secure a return: optumo optume optumam operam das;

    datam pulcre locas,

    Plaut. Am. 1, 1, 122:

    beneficia apud gratos,

    Liv. 7, 20, 5: benefacta male locata male facta arbitror, Enn. ap. Cic. Off. 2, 18, 62 (Trag. v. 429 Vahl.).—
    C.
    Locare nomen, to become surety, Phaedr. 1, 16, 1.—Hence, P. a.: lŏcātus, a, um, only as subst.: lŏcātum, i, n., that which is placed on lease, hired out, Cic. N. D. 3, 30, 74.

    Lewis & Short latin dictionary > locatus

  • 8 loco

    lŏco, āvi, ātum, 1 (old forms, locassim for locaverim, Plaut. Aul. 2, 2, 51; so,

    locassint,

    Cic. Leg. 3, 4, 11), v. a. [locus], to place, put, lay, set, dispose, arrange.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    equites pro cornibus,

    Quint. 2, 13, 3:

    crates adversas locari jubet,

    Caes. B. C. 3, 46:

    milites super vallum in munimentis,

    Sall. J. 100:

    cum sol ita locatus fuisset, ut, etc.,

    Cic. Rep. 1, 15, 23:

    fundamenta (urbis),

    Verg. A. 4, 266; cf. id. ib. 1, 428:

    gramineoque viros locat ipse sedili,

    id. ib. 8, 176:

    vicos,

    Tac. G. 16:

    stipendium et commeatum,

    Sall. J. 90.—
    B.
    In partic.
    1.
    Locare puellam in matrimonium or in matrimonio, nuptiis, nuptum, or simply locare, to give a girl in marriage, to marry her to any one: cur me huic locabas nuptiis? Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38 (Trag. v. 157 Vahl.):

    virginem habeo grandem, neque eam queo locare quoiquam,

    Plaut. Aul. 2, 2, 15:

    in matrimonium,

    id. Trin. 3, 3, 52:

    aliquam in luculentam familiam,

    id. Cist. 3, 2, 18:

    nuptum virginem adulescenti,

    Ter. Phorm. 5, 1, 25.—
    2.
    To let, lease, to hire or farm out (opp. conduco):

    vectigalia,

    Cic. Agr. 1, 3, 7:

    portorium,

    id. Inv. 1, 30, 47:

    agrum frumento,

    Liv. 27, 3:

    praedia non nummo sed partibus,

    Plin. Ep. 9, 37, 3:

    tabernas civitatibus ad stationem,

    Suet. Ner. 37.—
    b.
    To give out on contract, to contract for having a thing done:

    tu idem optimum est Loces efferendum: nam jam credo mortuus est,

    Plaut. Aul. 3, 6, 30:

    impero, ut tu me quoivis castrandum loces,

    id. ib. 2, 2, 73:

    ut quod sit sibi operis locatum ecficeret,

    id. As. 2, 4, 37:

    ego operam meam tribus nummis hodie locavi ad artis naugatorias,

    id. Trin. 4, 2, 2:

    statuam faciendam,

    Cic. Phil. 9, 7, 16:

    funera,

    id. Verr. 2, 5, 43, § 120:

    majore pecuniā columnas dealbandas, quam, etc.,

    id. ib. 2, 1, 59, §

    154: statuas demoliendas,

    id. ib. 2, 2, 67, § 161: auseribus cibaria publice locantur (sc. praebenda), [p. 1074] id. Rosc. Am. 20, 56:

    Junoni templum (sc. exstruendum),

    Liv. 5, 23:

    vestimenta exercitui (sc. facienda),

    id. 27, 10:

    ingentesque locat Caesonia Rhenos,

    Pers. 6, 47.—
    c.
    Locare se or locare operam suam, to hire one's self out, hire out one's services:

    quid si aliquo ad ludos me pro manduco locem,

    Plaut. Rud. 2, 6, 51:

    operam suam ad aliquam rem,

    id. Trin. 4, 2, 1; Gell. 3, 3, 14:

    vocem,

    i. e. to become a ranter, Juv. 8, 185:

    locare noctes, of courtesans,

    Ov. Am. 1, 10, 30.—
    d.
    To lend:

    ornamenta quae locavi metuo ut possim recipere,

    Plaut. Curc. 4, 1, 3.—
    e.
    To quarter, establish in quarters:

    cohortes novis hibernaculis,

    Tac. A. 14, 38.—
    3.
    Of money, to invest, place:

    nec quicquam argenti locavi jam diu usquam aeque bene?

    Plaut. Most. 1, 3, 144.—
    4.
    To put or lend out money on interest:

    locare argenti nemini nummum queo,

    Plaut. Most. 3, 1, 4. —Hence, locare se, to bring in interest, to yield:

    disciplina (histrionis) quae erat (Panurgo) ab hoc (Roscio) tradita, locabat se non minus HS CCCICCC,

    Cic. Rosc. Com. 10, 28.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to place, put, set, lay, fix:

    metuo hercle ne illa mulier mi insidias locet,

    Plaut. Rud. 2, 5, 17:

    num tu pudicae quoipiam insidias locas?

    id. Curc. 1, 1, 25:

    vitam in tam clara luce locavit,

    Lucr. 5, 12:

    inter recte factum atque peccatum media locabat quaedam,

    Cic. Ac. 1, 10, 37:

    aliquem in amplissimo gradu dignitatis,

    id. Mur. 14, 30:

    civitas in Catonis et Bruti fide locata,

    id. Att. 6, 1, 5:

    omnia mea studia in Milonis magistratu fixi et locavi,

    id. Fam. 2, 6, 3:

    eo loco locati sumus, ut, etc.,

    id. Lael. 12, 40:

    vos hortor, ut ita virtutem locetis, ut eā exceptā nihil amicitiā praestabilius esse putetis,

    id. ib. 27, 104:

    res certis in personis ac temporibus locata,

    id. de Or. 1, 31, 138:

    prudentia est locata in delectu bonorum et malorum,

    consists in, id. Off. 3, 17, 71:

    beneficium apud gratos,

    to confer upon, Liv. 7, 20.—
    B.
    (Acc. to I. B. 2. c.) To put out, as at interest; to place so as to secure a return: optumo optume optumam operam das;

    datam pulcre locas,

    Plaut. Am. 1, 1, 122:

    beneficia apud gratos,

    Liv. 7, 20, 5: benefacta male locata male facta arbitror, Enn. ap. Cic. Off. 2, 18, 62 (Trag. v. 429 Vahl.).—
    C.
    Locare nomen, to become surety, Phaedr. 1, 16, 1.—Hence, P. a.: lŏcātus, a, um, only as subst.: lŏcātum, i, n., that which is placed on lease, hired out, Cic. N. D. 3, 30, 74.

    Lewis & Short latin dictionary > loco

  • 9 admoneo

    ad-mŏnĕo, ui, ĭtum, 2, v. a., to bring up to one's mind, to put one in mind of ( in a friendly manner), to remind, suggest, advise, warn, admonish (by influencing more directly the reason and judgment; while in adhortor the admonition is addressed immediately to the will, Doed. Syn. 1, 164: “Moneo, et admoneo hoc differunt, quod monemus futura, admonemus praeterita; illa ut caveamus et discamus, haec ut recordemur,” Aus. Popma, p. 29; cf. Ellendt ad Cic. Brut. 3, 11: “in monente benevolentia, in admonente memoria,” Ernest. no. 1663).
    I.
    In gen., constr. absol. and with aliquem alicujus rei or de aliqua re, aliquam rem (Sallust employs them all); with ut or ne. when an action follows; with acc. and inf. or a rel. clause, when merely an historical [p. 42] fact is brought to view, Zumpt, § 439 and 615.
    (α).
    Absol.:

    qui admonent amice, docendi sunt,

    Cic. N. D. 1, 3:

    amicissime admonere,

    id. Att. 7, 26:

    si sitis admoneret, profluente aquā vitam tolerat,

    Tac. A. 15, 45 fin.:

    admonitus in somnis,

    Vulg. Matt. 2, 22.—
    (β).
    Aliquem alicujus rei:

    admonebat alium egestatis, alium cupiditatis suae,

    Sall. C. 21:

    quoniam nos tanti viri res admonuit,

    id. J. 95:

    admonere aliquem foederis,

    Liv. 35, 13; 5, 51:

    judices legum et religionis,

    Suet. Tib. 33:

    admonitus hujus aeris alieni,

    Cic. Top. 1, 5:

    aetatis et condicionis admoneri,

    Suet. Dom. 2; cf. Drak. ad Liv. 2, 36, 6.—And with acc. of person omitted:

    adversae res admonuerunt religionum,

    Liv. 5, 51; 5, 46, 6:

    veterum recentiumque admonens,

    Tac. H. 3, 24.—
    (γ).
    Aliquem de aliqua re:

    de aede Telluris et de porticu Catuli me admones,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 4:

    ut aliquid aliquando de doctrinae studiis admoneamur,

    id. Rep. 1, 9:

    de moribus civitatis tempus admonuit,

    Sall. C. 5:

    admonuit eos de auxiliis Dei,

    Vulg. 2 Macc. 8, 19.—Sometimes in passing from a subject already discussed to a new one, = docere, dicere, to treat of, to speak of:

    de multitudine (verborum) quoniam quod satis esset admonui, de obscuritate pauca dicam,

    Varr. L. L. 6, § 40 Müll.—
    (δ).
    With two acc. (in gen., only with illud, istuc, quod, multa, res, etc.):

    ridiculum est te istuc me admonere,

    Ter. Heaut. 2, 3, 112:

    illud te esse admonitum volo,

    Cic. Cael. 3, 8:

    jam illud non sunt admonendi, ut, etc.,

    id. Off. 2, 19, 68:

    illud me praeclare admones,

    id. Att. 9, 9:

    sin quippiam essem admonitus,

    id. Fam. 5, 8:

    multa praeterea ostentis, multa extis admonemur,

    id. N. D. 2, 66:

    eam rem nos locus admonuit,

    Sall. J. 79.—
    (ε).
    With acc. and inf.:

    admonuisti etiam dictum aliquod in petitionem tuam dici potuisse,

    Cic. Planc. 34, 85 B. and K.:

    et meminerant et admonebant alii alios, supplicium ex se, non victoriam peti,

    Liv. 28, 19: nostri detrimento admonentur diligentius stationes disponere, Auct. B. G. 8, 12.—
    (ζ).
    With a rel. clause:

    meus me sensus, quanta vis fraterni sit amoris, admonet,

    Cic. Fam. 5, 2.—
    (η).
    With ut or ne:

    admonebat me res, ut, etc.,

    Cic. Off. 2, 19, 67:

    Caninius noster me tuis verbis admonuit, ut scriberem,

    id. Fam. 9, 6:

    ea res admonet, ut, etc.,

    Tac. A. 3, 25; so,

    corresp. with moneo,

    Sen. Ep. 24, 16.—
    (θ).
    With the simple subj. (in the historians):

    simulque admonerent liberis suis prospiceret,

    Nep. Ph. 1:

    nisi Seneca admonuisset venienti matri occurreret,

    Tac. A. 13, 5:

    admonuit negotiis abstineret,

    Suet. Tib. 50:

    illud me admones, cum illum videro, ne nimis indulgenter, et cum gravitate potius loquar,

    Cic. Att. 9, 9, 2 (where ut is to be supplied from the preceding ne).—
    (ι).
    With a simple inf. (so most freq. after the Aug. per., but also in Cic.):

    ut mos erat istius atque ut eum suae libidines facere admonebant,

    Cic. Verr. 2, 1, 24, § 63:

    easdem decedere campis admonuit,

    Verg. G. 4, 186; so,

    Matrem Admonuit ratibus sacris depellere taedas,

    id. A. 9, 109:

    sol acrior ire lavatum admonuit,

    Hor. S. 1, 6, 125; so Ov. M. 3, 601; 6, 150:

    nihil agere quod non prosit, fabella admonet,

    Phaedr. 3, 17; Tac. A. 15, 67:

    regrediendum (sc. esse sibi),

    Tac. Agr. 25.—
    (κ).
    With ad and the gerund.:

    ad thesaurum reperiendum,

    Cic. Div. 2, 65, 134.—
    (λ).
    With abl. of means or cause:

    de quibus (discordiis) ipsis his prodigiis a dis immortalibus admonemur,

    Cic. Har. Resp. 21, 44:

    proximi diei casu admoniti omnia ad defensionem paraverunt,

    Caes. B. C. 2, 14:

    divinā admonitus plagā,

    Vulg. 2 Macc. 9, 11.—
    II.
    Esp.
    A.
    To recall a thing to memory, to bring to remembrance (without any accessory notion of admonition); with acc. or gen.:

    cum memor anteactos semper dolor admonet annos,

    Tib. 4, 1, 189 Müll. (some read here admovet):

    admonuit dominae deseruitque Venus,

    id. 1, 5, 40:

    nomen, quod possit equorum Admonuisse,

    Ov. M. 15, 543.—
    B.
    Of a creditor, to remind a debtor of his debt, to ask payment, to dun:

    cum tibi cotidie potestas hominis fuisset admonendi, verbum nullum facis,

    Cic. Quint. 12; so id. Top. 1 fin.
    C.
    In the poets and in later Lat., to urge or incite to action (cf. admonitor):

    telo admonuit bijugos,

    Verg. A. 10, 586; so Spart. Sever. 11 fin.:

    liberos verberibus,

    Sen. Clem. 1, 14; id. Const. Sap. 12 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > admoneo

  • 10 collectum

    1.
    col-lĭgo ( conl-), lēgi, lectum, 3, v.a. [2. lego, ĕre], to gather or collect together into a whole or to a point, to assemble, draw or bring together, collect (class. and very freq.),
    I.
    Prop.
    A.
    In gen.
    1.
    Of things:

    omnia praesegmina,

    Plaut. Aul. 2, 4, 34:

    stipulam,

    Ter. Ad. 5, 3, 62; cf.: omnia furtim, Lucil. ap. Non. p. 273, 28:

    radices palmarum,

    Cic. Verr. 2, 5, 33, § 87:

    apes in vas,

    Varr. R. R. 2, 16, 37:

    ossa,

    Tib. 3, 2, 19; cf.

    reliquias,

    Suet. Tib. 54 fin.; id. Calig. 3:

    materiem nostram Post obitum,

    Lucr. 3, 847 (and Hom. Il. 24, 793):

    sparsos per colla capillos in nodum,

    Ov. M. 3, 170; 8, 319; and poet. transf. to the person:

    immissos hederā collecta capillos Calliope, etc.,

    id. ib. 5, 338; so,

    sinus fluentes,

    Verg. A. 1, 320:

    flores,

    Ov. M. 5, 399:

    riguo horto olus,

    id. ib. 8, 646:

    de purpureis vitibus uvas,

    id. ib. 8, 676:

    fructus,

    Hor. Ep. 1, 12, 1: omnia venena, * Cat. 14, 19:

    sarmenta virgultaque,

    Caes. B. G. 3, 18:

    serpentes,

    Nep. Hann. 10, 4:

    naufragium,

    Cic. Sest. 6, 15: mortualia, glossaria conlegitis et lexidia, res taetras et inanes, Domit. ap. Gell. 18, 7, 3:

    pecuniam,

    Hor. Ep. 1, 10, 47:

    viatica,

    id. ib. 2, 2, 26; cf.:

    stipem a tyrannis,

    to obtain by begging, Liv. 38, 45, 9:

    aër umorem colligens,

    Cic. N. D. 2, 39, 101:

    imbres,

    Hor. Ep. 1, 15, 15; cf.:

    pluvias aquas,

    Quint. 10, 1, 109; 5. 14, 31:

    ventus per loca subcava terrae Collectus,

    Lucr. 6, 558:

    procellam,

    id. 6, 124:

    spiritum,

    Plin. 19, 6, 26, § 78; Quint. 11, 3, 53:

    flatus cornibus,

    Sil. 14, 390:

    collectae ex alto nubes,

    heaped together, Verg. G. 1, 324:

    pulvis collectus turbine,

    Hor. S. 1, 4, 31; and poet.:

    pulverem Olympicum Collegisse juvat,

    i. e. to have covered himself with it, id. C. 1, 1, 4:

    luna revertentes colligit ignes,

    Verg. G. 1, 427:

    antiqua verba et figuras,

    Suet. Gram. 10:

    equos,

    to check, restrain, stop, Ov. M. 2, 398; so,

    gressum,

    Sil. 6, 399:

    gradum,

    id. 7, 695; so,

    fig. iram,

    id. 9, 477;

    and of the operation of medicine: acria viscerum colligere,

    Plin. 19, 6, 26, § 85: hastas, to draw back (opp. protendere), Tac. A. 2, 21:

    librum,

    to catch a falling book, Plin. Ep. 2, 1, 5:

    apparatu nobis (sc. oratoribus) opus est et rebus exquisitis, undique collectis, arcessitis, comportatis,

    Cic. de Or. 3, 24, 92; cf.:

    interea, dum haec, quae dispersa sunt, cogantur,

    id. ib. 1, 42, 191: sarcinas; to pack one ' s luggage for a journey:

    annus octogesimus admonet me, ut sarcinas colligam ante quam proficiscar e vitā,

    Varr. R. R. 1, 1, 1; also: sarcinas conligere = sarcinas conferre, to gather and put in order the baggage of an army before a battle, Sall. J. 97, 4: vasa, milit. t. t.., to pack together, pack up, to break up the camp for a march, Cic. Verr. 2, 4, 19, § 40; Liv. 21, 47, 2; 22, 30, 1:

    arma = remos,

    i. e. to take in hand, take up, Verg. A. 5, 15 Forbig. ad loc.—
    2.
    Of persons, mostly milit., to collect, assemble, bring together:

    exercitus collectus ex senibus desperatis,

    Cic. Cat. 2, 3, 5:

    ex urbe, ex agris, numerum hominum,

    id. ib. 2, 4, 8:

    milites,

    id. Verr. 2, 5, 51, § 133:

    reliquos ex fugā,

    Nep. Hann. 6 fin.:

    manu collectā in Thraciam introiit,

    id. Alcib. 7, 4; cf. Liv. 1, 5, 4, and Tac. Agr. 37:

    de pagis omnibus bonos viros,

    Cic. Fin. 2, 4, 12: se colligere, to gather, collect:

    in moenia,

    Sil. 10, 390:

    ex regno alicujus,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 24: ad. aciem, Auct. B. Afr. 70; so, collecti, those who have collected:

    in aestuaria ac paludes,

    Caes. B. G. 2, 28; cf. Tac. A. 2, 11.—
    B.
    Esp., with the accessory idea of shortening, by bringing together, to contract, draw up, compress, collect, concentrate (mostly poet. for the more usual contraho, coërceo, etc.):

    in spiram tractu se colligit anguis,

    Verg. G. 2, 154; cf.:

    cogebantur breviore spatio et ipsi orbem colligere,

    Liv. 2, 50, 7:

    alitis in parvae subitam collecta figuram,

    Verg. A. 12, 862 Wagn. N. cr.:

    apicem collectus in unum,

    Ov. M. 13, 910:

    pedes,

    to compress, Tib. 1, 8, 14:

    volumina collecta in artum,

    Plin. 8, 16, 17, § 45: se collegit in arma, covered himself with or concealed himself behind his shield, Verg. A. 12, 491; cf. id. ib. 10, 412 (post scutum se clausit, Serv.; Gr. sustaleis en aspidi, ep aspidos); cf. Stat. Th. 11, 545; Sil. 10, 255; 10, 129:

    pallium,

    to gather up, Plaut. Capt. 4, 2, 9:

    togam,

    Mart. 7, 33, 4:

    12, 48, 5: per vulnera colligit hostes,

    causes them to retreat, Sil. 10, 3.—Hence,
    b.
    Medic. t. t., to make thick, to thicken (cf. cogo), Scrib. Comp. 95; 129; 138; 169; cf. Plin. 34, 11, 27, § 114.—
    II.
    Trop.
    A.
    To bring together, collect, to get, gain, acquire, produce, etc. (very freq. and class.):

    sescentae ad eam rem causae possunt conligi,

    Plaut. Trin. 3, 3, 62:

    conlectis omnibus bellis civilibus,

    i. e. brought together in speaking, adduced, Cic. Fam. 4, 3, 1; cf. id. Sest. 6, 15:

    flammarum iras,

    Lucr. 1, 723; cf. Hor. A. P. 160; Val. Fl. 7, 335:

    multaque facete dicta, ut ea, quae a sene Catone collecta sunt,

    Cic. Off. 1, 29, 104; 1, 42, 191:

    res undique conlectae,

    id. ib. 3, 24, 92:

    quaedam conlecta edere,

    Quint. 5, 10, 120:

    sparsa argumenta,

    id. 5, 7, 18: antiqua verba, Suet. [p. 367] Gram. 10:

    omnes rumorum et contionum ventos,

    Cic. Clu. 28, 77:

    rumorem bonum,

    id. Leg. 1, 19, 50:

    peccata consulum,

    id. ib. 3, 10, 23:

    vestigia Pythagoreorum,

    id. Tusc. 4, 2, 3:

    existimationem multo sudore,

    id. Div. in Caecil. 22, 72:

    benevolentiam civium blanditiis,

    id. Lael. 17, 61:

    magnam gratiam magnamque dignitatem ex hoc labore,

    id. Q. Fr. 2, 15 (16), 1:

    auctoritatem,

    Caes. B. G. 6, 12:

    famam clementiae,

    Liv. 21, 48, 10:

    tantum amoris favorisque,

    Suet. Claud. 12; Prop. 2 (3), 14, 9:

    invidiam crudelitatis ex eo,

    Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:

    crimina majestatis,

    Plin. Pan. 33 fin.:

    sitim,

    Verg. G. 3, 327; Ov. M. 5, 446; 6, 341 (cf.:

    adducere sitim,

    Hor. C. 4, 12, 13):

    frigus,

    Hor. Ep. 1, 11, 13:

    rabiem,

    Verg. A. 9, 63; Ov. M. 1, 234; 9, 212:

    odium,

    id. ib. 3, 258:

    usum patiendi,

    id. Am. 1, 8, 75:

    vires usu,

    id. A. A. 2, 339; cf. Liv. 29, 30, 5; Sil. 4, 307.—
    b.
    Of number, distance, etc., to amount or come to, extend; pass., to be reckoned (rare, and only in post-Aug. prose):

    ut LX. passus plerique (rami) orbe colligant,

    Plin. 12, 5, 11, § 23:

    ambitus per frontem centum duos pedes colligit,

    id. 36, 12, 17, § 77:

    ad quos (consules) a regno Numae colliguntur anni DXXXV.,

    id. 13, 13, 27, § 85; so Tac. G. 37; id. Or. 17.—
    B.
    Colligere se or animum, mentem, etc., to collect one ' s self, to compose one ' s self, to recover one ' s courage, resolution, etc. (very freq. and class.):

    quid est autem se ipsum colligere, nisi dissipatas animi partes rursum in suum locum cogere?

    Cic. Tusc. 4, 36, 78: se, Afran. ap. Charis. p. 195 P.; Lucr. 3, 925; Cic. Quint. 16, 53; id. Div. 1, 27, 57; id. Div. in Caecil. 12, 37; id. Fam. 5, 18, 1; id. de Or. 1, 7, 24; id. Tusc. 1, 24, 58; Caes. B. C. 1, 14:

    se colligere,

    to rally, id. B.G. 5, 17:

    se ex timore,

    id. B.C. 3, 65; Suet. Calig. 50:

    animos,

    Liv. 3, 60, 11; cf. in pass., id. 10, 41, 13:

    animum,

    Tac. A. 1, 12; Suet. Ner. 48:

    animum cogitationemque,

    Plin. Ep. 2, 11, 14:

    mentem,

    Ov. M. 14, 352; cf.:

    mentem cum vultu,

    id. Am. 1, 14, 55:

    paulatim mente collectā,

    Curt. 8, 6, 22; cf.:

    colligere spiritum,

    to take breath, Quint. 11, 3, 53.—
    C.
    To gather up in memory, put together in the mind, to think upon, weigh, consider:

    cum et nostrae rei publicae detrimenta considero, et maximarum civitatum veteres animo calamitates colligo,

    Cic. Inv. 1, 1, 1:

    ut memineris, quae, etc.... quae, si colliges, et sperabis omnia optime, et, etc.,

    id. Fam. 4, 13, 7; 6, 2, 4:

    levis haec insania quantas Virtutes habeat, sic collige,

    Hor. Ep. 2, 1, 119; cf.:

    sic collige mecum,

    id. S. 2, 1, 51. —Esp. freq.,
    b.
    To put together mentally, etc., i. e. to gather, conclude, deduce, infer from what precedes (most freq. in Quint.); constr.: aliquid, aliquid ex aliquā re, per aliquam rem, aliquā re.—With ex:

    ex eo colligere potes, quantā occupatione distinear,

    Cic. Att. 2, 23, 1; so Quint. 5, 10, 80; 7, 2, 3; 7, 8, 6; 8, 4, 16; 4, 4, 5 al.; Suet. Tib. 67.—With per:

    aliquid per aliud,

    Quint. 5, 10, 11; so id. 4, 2, 81.—With abl. without a prep.:

    quod multis et acutis conclusionibus colligunt,

    Quint. 2, 20, 5; so id. 3, 6, 103; 5, 13, 14; 6, 3, 37; 7, 4, 1 al.; Col. 4, 3, 2 al.—With inde:

    paucitatem inde hostium colligentes,

    Liv. 7, 37, 9:

    bene colligit, haec pueris et mulierculis esse grata,

    Cic. Off. 2, 16, 57:

    neque hoc colligi desideramus, disertiores esse antiquos, etc.,

    Tac. Or. 27; Quint. 5, 14, 22; 7, 3, 18; 1, 10, 42; Ov. M. 11, 380; Pers. 5, 85.—Hence,
    1.
    collectus, a, um, P. a., contracted, narrow (opp. effusus):

    tanto beatior, quanto collectior,

    App. Mag. 21, p. 287:

    corpora collectiora (opp. effusiora),

    Calp. Flacc. Decl. 2, p. 795:

    tempus collectius,

    Tert. Monog. 14.— Adv.: collectē, summarily, briefly, strictly:

    ponere aliquod verbum,

    Non. p. 164, 1.—
    2.
    collectum, i, n., that which is collected as food, Plin. 11, 37, 60, § 159.
    2.
    col-lĭgo ( conl-), āvi, ātum, 1, v. a., to bind, tie, or fasten together, to connect, bind, tie up (in good prose).
    I.
    Prop.:

    omne colligatum solvi potest,

    Cic. Univ. 11, 35:

    corpora colligata vinculis naturalibus,

    id. ib.; cf. id. ib. 5, 13: vasa (of warlike implements; cf. the preced. art., I. A. 1. fin.), Plaut. Ps. 4, 3, 16:

    manus,

    id. Ep. 5, 2, 23; cf. id. ib. 5, 2, 25, and the common expression in the formula: i, lictor, colliga manus, tie the prisoner ' s hands, Cic. Rab. Perd. 4, 13; Liv. 1, 26, 8: conligavit eum miseris modis, Ter. Eun. 5, 4, 33:

    pluribus scutis uno ictu pilorum transfixis et colligatis,

    fastened to one another, Caes. B. G. 1, 25:

    solum herbis colligatum,

    thickly overgrown, Col. 2, 17, 5:

    bitumen vulnera colligat,

    Plin. 35, 15, 51, § 181; cf.: colligatis vulneribus, * Suet. Tib. 61.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to unite, combine, connect (rare except in Cic.):

    homines inter se sermonis vinclo,

    Cic. Rep. 3, 2, 3:

    officiorum genera inter se colligata atque implicata sunt,

    id. Off. 1, 5, 15; cf.:

    (res) omnes inter se aptae colligataeque,

    id. N. D. 1, 4, 9:

    sententias verbis,

    to join together rhetorically, id. Or. 50, 168:

    annorum septingentorum memoriam uno libro,

    to comprehend, comprise, id. ib. 34, 120.—
    B.
    With the access. idea of preventing free motion, to restrain, check, stop, hinder:

    impetum furentis (Antonii),

    Cic. Phil. 11, 2, 4:

    Brutum in Graeciā,

    i. e. to command that he remain there for protection, id. ib. 11, 11, 26:

    se cum multis,

    id. Fam. 9, 17, 2.—Hence, collĭgātē, adv., connectedly, jointly:

    colligatius adhaerere alicui,

    Aug. Doct. Christ. 1, 28.

    Lewis & Short latin dictionary > collectum

  • 11 colligo

    1.
    col-lĭgo ( conl-), lēgi, lectum, 3, v.a. [2. lego, ĕre], to gather or collect together into a whole or to a point, to assemble, draw or bring together, collect (class. and very freq.),
    I.
    Prop.
    A.
    In gen.
    1.
    Of things:

    omnia praesegmina,

    Plaut. Aul. 2, 4, 34:

    stipulam,

    Ter. Ad. 5, 3, 62; cf.: omnia furtim, Lucil. ap. Non. p. 273, 28:

    radices palmarum,

    Cic. Verr. 2, 5, 33, § 87:

    apes in vas,

    Varr. R. R. 2, 16, 37:

    ossa,

    Tib. 3, 2, 19; cf.

    reliquias,

    Suet. Tib. 54 fin.; id. Calig. 3:

    materiem nostram Post obitum,

    Lucr. 3, 847 (and Hom. Il. 24, 793):

    sparsos per colla capillos in nodum,

    Ov. M. 3, 170; 8, 319; and poet. transf. to the person:

    immissos hederā collecta capillos Calliope, etc.,

    id. ib. 5, 338; so,

    sinus fluentes,

    Verg. A. 1, 320:

    flores,

    Ov. M. 5, 399:

    riguo horto olus,

    id. ib. 8, 646:

    de purpureis vitibus uvas,

    id. ib. 8, 676:

    fructus,

    Hor. Ep. 1, 12, 1: omnia venena, * Cat. 14, 19:

    sarmenta virgultaque,

    Caes. B. G. 3, 18:

    serpentes,

    Nep. Hann. 10, 4:

    naufragium,

    Cic. Sest. 6, 15: mortualia, glossaria conlegitis et lexidia, res taetras et inanes, Domit. ap. Gell. 18, 7, 3:

    pecuniam,

    Hor. Ep. 1, 10, 47:

    viatica,

    id. ib. 2, 2, 26; cf.:

    stipem a tyrannis,

    to obtain by begging, Liv. 38, 45, 9:

    aër umorem colligens,

    Cic. N. D. 2, 39, 101:

    imbres,

    Hor. Ep. 1, 15, 15; cf.:

    pluvias aquas,

    Quint. 10, 1, 109; 5. 14, 31:

    ventus per loca subcava terrae Collectus,

    Lucr. 6, 558:

    procellam,

    id. 6, 124:

    spiritum,

    Plin. 19, 6, 26, § 78; Quint. 11, 3, 53:

    flatus cornibus,

    Sil. 14, 390:

    collectae ex alto nubes,

    heaped together, Verg. G. 1, 324:

    pulvis collectus turbine,

    Hor. S. 1, 4, 31; and poet.:

    pulverem Olympicum Collegisse juvat,

    i. e. to have covered himself with it, id. C. 1, 1, 4:

    luna revertentes colligit ignes,

    Verg. G. 1, 427:

    antiqua verba et figuras,

    Suet. Gram. 10:

    equos,

    to check, restrain, stop, Ov. M. 2, 398; so,

    gressum,

    Sil. 6, 399:

    gradum,

    id. 7, 695; so,

    fig. iram,

    id. 9, 477;

    and of the operation of medicine: acria viscerum colligere,

    Plin. 19, 6, 26, § 85: hastas, to draw back (opp. protendere), Tac. A. 2, 21:

    librum,

    to catch a falling book, Plin. Ep. 2, 1, 5:

    apparatu nobis (sc. oratoribus) opus est et rebus exquisitis, undique collectis, arcessitis, comportatis,

    Cic. de Or. 3, 24, 92; cf.:

    interea, dum haec, quae dispersa sunt, cogantur,

    id. ib. 1, 42, 191: sarcinas; to pack one ' s luggage for a journey:

    annus octogesimus admonet me, ut sarcinas colligam ante quam proficiscar e vitā,

    Varr. R. R. 1, 1, 1; also: sarcinas conligere = sarcinas conferre, to gather and put in order the baggage of an army before a battle, Sall. J. 97, 4: vasa, milit. t. t.., to pack together, pack up, to break up the camp for a march, Cic. Verr. 2, 4, 19, § 40; Liv. 21, 47, 2; 22, 30, 1:

    arma = remos,

    i. e. to take in hand, take up, Verg. A. 5, 15 Forbig. ad loc.—
    2.
    Of persons, mostly milit., to collect, assemble, bring together:

    exercitus collectus ex senibus desperatis,

    Cic. Cat. 2, 3, 5:

    ex urbe, ex agris, numerum hominum,

    id. ib. 2, 4, 8:

    milites,

    id. Verr. 2, 5, 51, § 133:

    reliquos ex fugā,

    Nep. Hann. 6 fin.:

    manu collectā in Thraciam introiit,

    id. Alcib. 7, 4; cf. Liv. 1, 5, 4, and Tac. Agr. 37:

    de pagis omnibus bonos viros,

    Cic. Fin. 2, 4, 12: se colligere, to gather, collect:

    in moenia,

    Sil. 10, 390:

    ex regno alicujus,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 24: ad. aciem, Auct. B. Afr. 70; so, collecti, those who have collected:

    in aestuaria ac paludes,

    Caes. B. G. 2, 28; cf. Tac. A. 2, 11.—
    B.
    Esp., with the accessory idea of shortening, by bringing together, to contract, draw up, compress, collect, concentrate (mostly poet. for the more usual contraho, coërceo, etc.):

    in spiram tractu se colligit anguis,

    Verg. G. 2, 154; cf.:

    cogebantur breviore spatio et ipsi orbem colligere,

    Liv. 2, 50, 7:

    alitis in parvae subitam collecta figuram,

    Verg. A. 12, 862 Wagn. N. cr.:

    apicem collectus in unum,

    Ov. M. 13, 910:

    pedes,

    to compress, Tib. 1, 8, 14:

    volumina collecta in artum,

    Plin. 8, 16, 17, § 45: se collegit in arma, covered himself with or concealed himself behind his shield, Verg. A. 12, 491; cf. id. ib. 10, 412 (post scutum se clausit, Serv.; Gr. sustaleis en aspidi, ep aspidos); cf. Stat. Th. 11, 545; Sil. 10, 255; 10, 129:

    pallium,

    to gather up, Plaut. Capt. 4, 2, 9:

    togam,

    Mart. 7, 33, 4:

    12, 48, 5: per vulnera colligit hostes,

    causes them to retreat, Sil. 10, 3.—Hence,
    b.
    Medic. t. t., to make thick, to thicken (cf. cogo), Scrib. Comp. 95; 129; 138; 169; cf. Plin. 34, 11, 27, § 114.—
    II.
    Trop.
    A.
    To bring together, collect, to get, gain, acquire, produce, etc. (very freq. and class.):

    sescentae ad eam rem causae possunt conligi,

    Plaut. Trin. 3, 3, 62:

    conlectis omnibus bellis civilibus,

    i. e. brought together in speaking, adduced, Cic. Fam. 4, 3, 1; cf. id. Sest. 6, 15:

    flammarum iras,

    Lucr. 1, 723; cf. Hor. A. P. 160; Val. Fl. 7, 335:

    multaque facete dicta, ut ea, quae a sene Catone collecta sunt,

    Cic. Off. 1, 29, 104; 1, 42, 191:

    res undique conlectae,

    id. ib. 3, 24, 92:

    quaedam conlecta edere,

    Quint. 5, 10, 120:

    sparsa argumenta,

    id. 5, 7, 18: antiqua verba, Suet. [p. 367] Gram. 10:

    omnes rumorum et contionum ventos,

    Cic. Clu. 28, 77:

    rumorem bonum,

    id. Leg. 1, 19, 50:

    peccata consulum,

    id. ib. 3, 10, 23:

    vestigia Pythagoreorum,

    id. Tusc. 4, 2, 3:

    existimationem multo sudore,

    id. Div. in Caecil. 22, 72:

    benevolentiam civium blanditiis,

    id. Lael. 17, 61:

    magnam gratiam magnamque dignitatem ex hoc labore,

    id. Q. Fr. 2, 15 (16), 1:

    auctoritatem,

    Caes. B. G. 6, 12:

    famam clementiae,

    Liv. 21, 48, 10:

    tantum amoris favorisque,

    Suet. Claud. 12; Prop. 2 (3), 14, 9:

    invidiam crudelitatis ex eo,

    Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:

    crimina majestatis,

    Plin. Pan. 33 fin.:

    sitim,

    Verg. G. 3, 327; Ov. M. 5, 446; 6, 341 (cf.:

    adducere sitim,

    Hor. C. 4, 12, 13):

    frigus,

    Hor. Ep. 1, 11, 13:

    rabiem,

    Verg. A. 9, 63; Ov. M. 1, 234; 9, 212:

    odium,

    id. ib. 3, 258:

    usum patiendi,

    id. Am. 1, 8, 75:

    vires usu,

    id. A. A. 2, 339; cf. Liv. 29, 30, 5; Sil. 4, 307.—
    b.
    Of number, distance, etc., to amount or come to, extend; pass., to be reckoned (rare, and only in post-Aug. prose):

    ut LX. passus plerique (rami) orbe colligant,

    Plin. 12, 5, 11, § 23:

    ambitus per frontem centum duos pedes colligit,

    id. 36, 12, 17, § 77:

    ad quos (consules) a regno Numae colliguntur anni DXXXV.,

    id. 13, 13, 27, § 85; so Tac. G. 37; id. Or. 17.—
    B.
    Colligere se or animum, mentem, etc., to collect one ' s self, to compose one ' s self, to recover one ' s courage, resolution, etc. (very freq. and class.):

    quid est autem se ipsum colligere, nisi dissipatas animi partes rursum in suum locum cogere?

    Cic. Tusc. 4, 36, 78: se, Afran. ap. Charis. p. 195 P.; Lucr. 3, 925; Cic. Quint. 16, 53; id. Div. 1, 27, 57; id. Div. in Caecil. 12, 37; id. Fam. 5, 18, 1; id. de Or. 1, 7, 24; id. Tusc. 1, 24, 58; Caes. B. C. 1, 14:

    se colligere,

    to rally, id. B.G. 5, 17:

    se ex timore,

    id. B.C. 3, 65; Suet. Calig. 50:

    animos,

    Liv. 3, 60, 11; cf. in pass., id. 10, 41, 13:

    animum,

    Tac. A. 1, 12; Suet. Ner. 48:

    animum cogitationemque,

    Plin. Ep. 2, 11, 14:

    mentem,

    Ov. M. 14, 352; cf.:

    mentem cum vultu,

    id. Am. 1, 14, 55:

    paulatim mente collectā,

    Curt. 8, 6, 22; cf.:

    colligere spiritum,

    to take breath, Quint. 11, 3, 53.—
    C.
    To gather up in memory, put together in the mind, to think upon, weigh, consider:

    cum et nostrae rei publicae detrimenta considero, et maximarum civitatum veteres animo calamitates colligo,

    Cic. Inv. 1, 1, 1:

    ut memineris, quae, etc.... quae, si colliges, et sperabis omnia optime, et, etc.,

    id. Fam. 4, 13, 7; 6, 2, 4:

    levis haec insania quantas Virtutes habeat, sic collige,

    Hor. Ep. 2, 1, 119; cf.:

    sic collige mecum,

    id. S. 2, 1, 51. —Esp. freq.,
    b.
    To put together mentally, etc., i. e. to gather, conclude, deduce, infer from what precedes (most freq. in Quint.); constr.: aliquid, aliquid ex aliquā re, per aliquam rem, aliquā re.—With ex:

    ex eo colligere potes, quantā occupatione distinear,

    Cic. Att. 2, 23, 1; so Quint. 5, 10, 80; 7, 2, 3; 7, 8, 6; 8, 4, 16; 4, 4, 5 al.; Suet. Tib. 67.—With per:

    aliquid per aliud,

    Quint. 5, 10, 11; so id. 4, 2, 81.—With abl. without a prep.:

    quod multis et acutis conclusionibus colligunt,

    Quint. 2, 20, 5; so id. 3, 6, 103; 5, 13, 14; 6, 3, 37; 7, 4, 1 al.; Col. 4, 3, 2 al.—With inde:

    paucitatem inde hostium colligentes,

    Liv. 7, 37, 9:

    bene colligit, haec pueris et mulierculis esse grata,

    Cic. Off. 2, 16, 57:

    neque hoc colligi desideramus, disertiores esse antiquos, etc.,

    Tac. Or. 27; Quint. 5, 14, 22; 7, 3, 18; 1, 10, 42; Ov. M. 11, 380; Pers. 5, 85.—Hence,
    1.
    collectus, a, um, P. a., contracted, narrow (opp. effusus):

    tanto beatior, quanto collectior,

    App. Mag. 21, p. 287:

    corpora collectiora (opp. effusiora),

    Calp. Flacc. Decl. 2, p. 795:

    tempus collectius,

    Tert. Monog. 14.— Adv.: collectē, summarily, briefly, strictly:

    ponere aliquod verbum,

    Non. p. 164, 1.—
    2.
    collectum, i, n., that which is collected as food, Plin. 11, 37, 60, § 159.
    2.
    col-lĭgo ( conl-), āvi, ātum, 1, v. a., to bind, tie, or fasten together, to connect, bind, tie up (in good prose).
    I.
    Prop.:

    omne colligatum solvi potest,

    Cic. Univ. 11, 35:

    corpora colligata vinculis naturalibus,

    id. ib.; cf. id. ib. 5, 13: vasa (of warlike implements; cf. the preced. art., I. A. 1. fin.), Plaut. Ps. 4, 3, 16:

    manus,

    id. Ep. 5, 2, 23; cf. id. ib. 5, 2, 25, and the common expression in the formula: i, lictor, colliga manus, tie the prisoner ' s hands, Cic. Rab. Perd. 4, 13; Liv. 1, 26, 8: conligavit eum miseris modis, Ter. Eun. 5, 4, 33:

    pluribus scutis uno ictu pilorum transfixis et colligatis,

    fastened to one another, Caes. B. G. 1, 25:

    solum herbis colligatum,

    thickly overgrown, Col. 2, 17, 5:

    bitumen vulnera colligat,

    Plin. 35, 15, 51, § 181; cf.: colligatis vulneribus, * Suet. Tib. 61.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to unite, combine, connect (rare except in Cic.):

    homines inter se sermonis vinclo,

    Cic. Rep. 3, 2, 3:

    officiorum genera inter se colligata atque implicata sunt,

    id. Off. 1, 5, 15; cf.:

    (res) omnes inter se aptae colligataeque,

    id. N. D. 1, 4, 9:

    sententias verbis,

    to join together rhetorically, id. Or. 50, 168:

    annorum septingentorum memoriam uno libro,

    to comprehend, comprise, id. ib. 34, 120.—
    B.
    With the access. idea of preventing free motion, to restrain, check, stop, hinder:

    impetum furentis (Antonii),

    Cic. Phil. 11, 2, 4:

    Brutum in Graeciā,

    i. e. to command that he remain there for protection, id. ib. 11, 11, 26:

    se cum multis,

    id. Fam. 9, 17, 2.—Hence, collĭgātē, adv., connectedly, jointly:

    colligatius adhaerere alicui,

    Aug. Doct. Christ. 1, 28.

    Lewis & Short latin dictionary > colligo

  • 12 conligo

    1.
    col-lĭgo ( conl-), lēgi, lectum, 3, v.a. [2. lego, ĕre], to gather or collect together into a whole or to a point, to assemble, draw or bring together, collect (class. and very freq.),
    I.
    Prop.
    A.
    In gen.
    1.
    Of things:

    omnia praesegmina,

    Plaut. Aul. 2, 4, 34:

    stipulam,

    Ter. Ad. 5, 3, 62; cf.: omnia furtim, Lucil. ap. Non. p. 273, 28:

    radices palmarum,

    Cic. Verr. 2, 5, 33, § 87:

    apes in vas,

    Varr. R. R. 2, 16, 37:

    ossa,

    Tib. 3, 2, 19; cf.

    reliquias,

    Suet. Tib. 54 fin.; id. Calig. 3:

    materiem nostram Post obitum,

    Lucr. 3, 847 (and Hom. Il. 24, 793):

    sparsos per colla capillos in nodum,

    Ov. M. 3, 170; 8, 319; and poet. transf. to the person:

    immissos hederā collecta capillos Calliope, etc.,

    id. ib. 5, 338; so,

    sinus fluentes,

    Verg. A. 1, 320:

    flores,

    Ov. M. 5, 399:

    riguo horto olus,

    id. ib. 8, 646:

    de purpureis vitibus uvas,

    id. ib. 8, 676:

    fructus,

    Hor. Ep. 1, 12, 1: omnia venena, * Cat. 14, 19:

    sarmenta virgultaque,

    Caes. B. G. 3, 18:

    serpentes,

    Nep. Hann. 10, 4:

    naufragium,

    Cic. Sest. 6, 15: mortualia, glossaria conlegitis et lexidia, res taetras et inanes, Domit. ap. Gell. 18, 7, 3:

    pecuniam,

    Hor. Ep. 1, 10, 47:

    viatica,

    id. ib. 2, 2, 26; cf.:

    stipem a tyrannis,

    to obtain by begging, Liv. 38, 45, 9:

    aër umorem colligens,

    Cic. N. D. 2, 39, 101:

    imbres,

    Hor. Ep. 1, 15, 15; cf.:

    pluvias aquas,

    Quint. 10, 1, 109; 5. 14, 31:

    ventus per loca subcava terrae Collectus,

    Lucr. 6, 558:

    procellam,

    id. 6, 124:

    spiritum,

    Plin. 19, 6, 26, § 78; Quint. 11, 3, 53:

    flatus cornibus,

    Sil. 14, 390:

    collectae ex alto nubes,

    heaped together, Verg. G. 1, 324:

    pulvis collectus turbine,

    Hor. S. 1, 4, 31; and poet.:

    pulverem Olympicum Collegisse juvat,

    i. e. to have covered himself with it, id. C. 1, 1, 4:

    luna revertentes colligit ignes,

    Verg. G. 1, 427:

    antiqua verba et figuras,

    Suet. Gram. 10:

    equos,

    to check, restrain, stop, Ov. M. 2, 398; so,

    gressum,

    Sil. 6, 399:

    gradum,

    id. 7, 695; so,

    fig. iram,

    id. 9, 477;

    and of the operation of medicine: acria viscerum colligere,

    Plin. 19, 6, 26, § 85: hastas, to draw back (opp. protendere), Tac. A. 2, 21:

    librum,

    to catch a falling book, Plin. Ep. 2, 1, 5:

    apparatu nobis (sc. oratoribus) opus est et rebus exquisitis, undique collectis, arcessitis, comportatis,

    Cic. de Or. 3, 24, 92; cf.:

    interea, dum haec, quae dispersa sunt, cogantur,

    id. ib. 1, 42, 191: sarcinas; to pack one ' s luggage for a journey:

    annus octogesimus admonet me, ut sarcinas colligam ante quam proficiscar e vitā,

    Varr. R. R. 1, 1, 1; also: sarcinas conligere = sarcinas conferre, to gather and put in order the baggage of an army before a battle, Sall. J. 97, 4: vasa, milit. t. t.., to pack together, pack up, to break up the camp for a march, Cic. Verr. 2, 4, 19, § 40; Liv. 21, 47, 2; 22, 30, 1:

    arma = remos,

    i. e. to take in hand, take up, Verg. A. 5, 15 Forbig. ad loc.—
    2.
    Of persons, mostly milit., to collect, assemble, bring together:

    exercitus collectus ex senibus desperatis,

    Cic. Cat. 2, 3, 5:

    ex urbe, ex agris, numerum hominum,

    id. ib. 2, 4, 8:

    milites,

    id. Verr. 2, 5, 51, § 133:

    reliquos ex fugā,

    Nep. Hann. 6 fin.:

    manu collectā in Thraciam introiit,

    id. Alcib. 7, 4; cf. Liv. 1, 5, 4, and Tac. Agr. 37:

    de pagis omnibus bonos viros,

    Cic. Fin. 2, 4, 12: se colligere, to gather, collect:

    in moenia,

    Sil. 10, 390:

    ex regno alicujus,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 24: ad. aciem, Auct. B. Afr. 70; so, collecti, those who have collected:

    in aestuaria ac paludes,

    Caes. B. G. 2, 28; cf. Tac. A. 2, 11.—
    B.
    Esp., with the accessory idea of shortening, by bringing together, to contract, draw up, compress, collect, concentrate (mostly poet. for the more usual contraho, coërceo, etc.):

    in spiram tractu se colligit anguis,

    Verg. G. 2, 154; cf.:

    cogebantur breviore spatio et ipsi orbem colligere,

    Liv. 2, 50, 7:

    alitis in parvae subitam collecta figuram,

    Verg. A. 12, 862 Wagn. N. cr.:

    apicem collectus in unum,

    Ov. M. 13, 910:

    pedes,

    to compress, Tib. 1, 8, 14:

    volumina collecta in artum,

    Plin. 8, 16, 17, § 45: se collegit in arma, covered himself with or concealed himself behind his shield, Verg. A. 12, 491; cf. id. ib. 10, 412 (post scutum se clausit, Serv.; Gr. sustaleis en aspidi, ep aspidos); cf. Stat. Th. 11, 545; Sil. 10, 255; 10, 129:

    pallium,

    to gather up, Plaut. Capt. 4, 2, 9:

    togam,

    Mart. 7, 33, 4:

    12, 48, 5: per vulnera colligit hostes,

    causes them to retreat, Sil. 10, 3.—Hence,
    b.
    Medic. t. t., to make thick, to thicken (cf. cogo), Scrib. Comp. 95; 129; 138; 169; cf. Plin. 34, 11, 27, § 114.—
    II.
    Trop.
    A.
    To bring together, collect, to get, gain, acquire, produce, etc. (very freq. and class.):

    sescentae ad eam rem causae possunt conligi,

    Plaut. Trin. 3, 3, 62:

    conlectis omnibus bellis civilibus,

    i. e. brought together in speaking, adduced, Cic. Fam. 4, 3, 1; cf. id. Sest. 6, 15:

    flammarum iras,

    Lucr. 1, 723; cf. Hor. A. P. 160; Val. Fl. 7, 335:

    multaque facete dicta, ut ea, quae a sene Catone collecta sunt,

    Cic. Off. 1, 29, 104; 1, 42, 191:

    res undique conlectae,

    id. ib. 3, 24, 92:

    quaedam conlecta edere,

    Quint. 5, 10, 120:

    sparsa argumenta,

    id. 5, 7, 18: antiqua verba, Suet. [p. 367] Gram. 10:

    omnes rumorum et contionum ventos,

    Cic. Clu. 28, 77:

    rumorem bonum,

    id. Leg. 1, 19, 50:

    peccata consulum,

    id. ib. 3, 10, 23:

    vestigia Pythagoreorum,

    id. Tusc. 4, 2, 3:

    existimationem multo sudore,

    id. Div. in Caecil. 22, 72:

    benevolentiam civium blanditiis,

    id. Lael. 17, 61:

    magnam gratiam magnamque dignitatem ex hoc labore,

    id. Q. Fr. 2, 15 (16), 1:

    auctoritatem,

    Caes. B. G. 6, 12:

    famam clementiae,

    Liv. 21, 48, 10:

    tantum amoris favorisque,

    Suet. Claud. 12; Prop. 2 (3), 14, 9:

    invidiam crudelitatis ex eo,

    Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:

    crimina majestatis,

    Plin. Pan. 33 fin.:

    sitim,

    Verg. G. 3, 327; Ov. M. 5, 446; 6, 341 (cf.:

    adducere sitim,

    Hor. C. 4, 12, 13):

    frigus,

    Hor. Ep. 1, 11, 13:

    rabiem,

    Verg. A. 9, 63; Ov. M. 1, 234; 9, 212:

    odium,

    id. ib. 3, 258:

    usum patiendi,

    id. Am. 1, 8, 75:

    vires usu,

    id. A. A. 2, 339; cf. Liv. 29, 30, 5; Sil. 4, 307.—
    b.
    Of number, distance, etc., to amount or come to, extend; pass., to be reckoned (rare, and only in post-Aug. prose):

    ut LX. passus plerique (rami) orbe colligant,

    Plin. 12, 5, 11, § 23:

    ambitus per frontem centum duos pedes colligit,

    id. 36, 12, 17, § 77:

    ad quos (consules) a regno Numae colliguntur anni DXXXV.,

    id. 13, 13, 27, § 85; so Tac. G. 37; id. Or. 17.—
    B.
    Colligere se or animum, mentem, etc., to collect one ' s self, to compose one ' s self, to recover one ' s courage, resolution, etc. (very freq. and class.):

    quid est autem se ipsum colligere, nisi dissipatas animi partes rursum in suum locum cogere?

    Cic. Tusc. 4, 36, 78: se, Afran. ap. Charis. p. 195 P.; Lucr. 3, 925; Cic. Quint. 16, 53; id. Div. 1, 27, 57; id. Div. in Caecil. 12, 37; id. Fam. 5, 18, 1; id. de Or. 1, 7, 24; id. Tusc. 1, 24, 58; Caes. B. C. 1, 14:

    se colligere,

    to rally, id. B.G. 5, 17:

    se ex timore,

    id. B.C. 3, 65; Suet. Calig. 50:

    animos,

    Liv. 3, 60, 11; cf. in pass., id. 10, 41, 13:

    animum,

    Tac. A. 1, 12; Suet. Ner. 48:

    animum cogitationemque,

    Plin. Ep. 2, 11, 14:

    mentem,

    Ov. M. 14, 352; cf.:

    mentem cum vultu,

    id. Am. 1, 14, 55:

    paulatim mente collectā,

    Curt. 8, 6, 22; cf.:

    colligere spiritum,

    to take breath, Quint. 11, 3, 53.—
    C.
    To gather up in memory, put together in the mind, to think upon, weigh, consider:

    cum et nostrae rei publicae detrimenta considero, et maximarum civitatum veteres animo calamitates colligo,

    Cic. Inv. 1, 1, 1:

    ut memineris, quae, etc.... quae, si colliges, et sperabis omnia optime, et, etc.,

    id. Fam. 4, 13, 7; 6, 2, 4:

    levis haec insania quantas Virtutes habeat, sic collige,

    Hor. Ep. 2, 1, 119; cf.:

    sic collige mecum,

    id. S. 2, 1, 51. —Esp. freq.,
    b.
    To put together mentally, etc., i. e. to gather, conclude, deduce, infer from what precedes (most freq. in Quint.); constr.: aliquid, aliquid ex aliquā re, per aliquam rem, aliquā re.—With ex:

    ex eo colligere potes, quantā occupatione distinear,

    Cic. Att. 2, 23, 1; so Quint. 5, 10, 80; 7, 2, 3; 7, 8, 6; 8, 4, 16; 4, 4, 5 al.; Suet. Tib. 67.—With per:

    aliquid per aliud,

    Quint. 5, 10, 11; so id. 4, 2, 81.—With abl. without a prep.:

    quod multis et acutis conclusionibus colligunt,

    Quint. 2, 20, 5; so id. 3, 6, 103; 5, 13, 14; 6, 3, 37; 7, 4, 1 al.; Col. 4, 3, 2 al.—With inde:

    paucitatem inde hostium colligentes,

    Liv. 7, 37, 9:

    bene colligit, haec pueris et mulierculis esse grata,

    Cic. Off. 2, 16, 57:

    neque hoc colligi desideramus, disertiores esse antiquos, etc.,

    Tac. Or. 27; Quint. 5, 14, 22; 7, 3, 18; 1, 10, 42; Ov. M. 11, 380; Pers. 5, 85.—Hence,
    1.
    collectus, a, um, P. a., contracted, narrow (opp. effusus):

    tanto beatior, quanto collectior,

    App. Mag. 21, p. 287:

    corpora collectiora (opp. effusiora),

    Calp. Flacc. Decl. 2, p. 795:

    tempus collectius,

    Tert. Monog. 14.— Adv.: collectē, summarily, briefly, strictly:

    ponere aliquod verbum,

    Non. p. 164, 1.—
    2.
    collectum, i, n., that which is collected as food, Plin. 11, 37, 60, § 159.
    2.
    col-lĭgo ( conl-), āvi, ātum, 1, v. a., to bind, tie, or fasten together, to connect, bind, tie up (in good prose).
    I.
    Prop.:

    omne colligatum solvi potest,

    Cic. Univ. 11, 35:

    corpora colligata vinculis naturalibus,

    id. ib.; cf. id. ib. 5, 13: vasa (of warlike implements; cf. the preced. art., I. A. 1. fin.), Plaut. Ps. 4, 3, 16:

    manus,

    id. Ep. 5, 2, 23; cf. id. ib. 5, 2, 25, and the common expression in the formula: i, lictor, colliga manus, tie the prisoner ' s hands, Cic. Rab. Perd. 4, 13; Liv. 1, 26, 8: conligavit eum miseris modis, Ter. Eun. 5, 4, 33:

    pluribus scutis uno ictu pilorum transfixis et colligatis,

    fastened to one another, Caes. B. G. 1, 25:

    solum herbis colligatum,

    thickly overgrown, Col. 2, 17, 5:

    bitumen vulnera colligat,

    Plin. 35, 15, 51, § 181; cf.: colligatis vulneribus, * Suet. Tib. 61.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to unite, combine, connect (rare except in Cic.):

    homines inter se sermonis vinclo,

    Cic. Rep. 3, 2, 3:

    officiorum genera inter se colligata atque implicata sunt,

    id. Off. 1, 5, 15; cf.:

    (res) omnes inter se aptae colligataeque,

    id. N. D. 1, 4, 9:

    sententias verbis,

    to join together rhetorically, id. Or. 50, 168:

    annorum septingentorum memoriam uno libro,

    to comprehend, comprise, id. ib. 34, 120.—
    B.
    With the access. idea of preventing free motion, to restrain, check, stop, hinder:

    impetum furentis (Antonii),

    Cic. Phil. 11, 2, 4:

    Brutum in Graeciā,

    i. e. to command that he remain there for protection, id. ib. 11, 11, 26:

    se cum multis,

    id. Fam. 9, 17, 2.—Hence, collĭgātē, adv., connectedly, jointly:

    colligatius adhaerere alicui,

    Aug. Doct. Christ. 1, 28.

    Lewis & Short latin dictionary > conligo

  • 13 fructus

    1.
    fructus, a, um, Part., from fruor.
    2.
    fructus, ūs (archaic gen. sing. fructuis, Varr. ap. Non. 492, 14; id. R. R. 1, 2, 19; cf. Gell. 4, 16:

    fructi,

    Cato, R. R. 4; Ter. Ad. 5, 4, 16; Turp. ap. Non. 491, 7), m. [fruor], an enjoying, enjoyment.
    I.
    In abstracto.
    A.
    Lit. (perh. only ante- and post-class.): Ol. Mea est haec. St. Scio; sed meus fructus est prior, i. e. use and enjoyment, for ususfructus (q. v. under usus), Plaut. Cas. 4, 4, 16; Dig. 7, 8, 14.—
    B.
    Trop. (class. but rare):

    hoc tam singulare vestrum beneficium ad animi mei fructum atque laetitiam duco esse permagnum,

    for my mental enjoyment, Cic. Agr. 2, 2, 5: qui propter odium fructum oculis (dat.) ex ejus casu capere vellent, to feast their eyes on, Nep. Eum. 11 (cf.:

    spectatumne huc, ut rem fruendam oculis, sociorum caedes venimus?

    Liv. 22, 14, 4).—Far more freq.,
    II.
    Transf., concr., the enjoyment that proceeds from a thing, proceeds, produce, product, fruit, profit, income (very freq. and class.; in sing. and plur.; cf.: fruges, fetus, frumentum).
    A.
    Lit.: quod earum rerum videa tur ei levis fructus, exiguus usus, incertus dominatus, etc., Cic. Rep. 1, 17; cf.:

    pecudes partim esse ad usum hominum, partim ad fructum, partim ad vescendum procreatas,

    id. Leg. 1, 8, 25; Varr. R. R. 1, 37, 4; cf.

    also ususfructus, under usus: frugum fructuumque reliquorum perceptio,

    Cic. Off. 2, 3, 12:

    fructum ex aliqua re percipere or capere,

    id. ib. 2, 4, 14:

    quoniam fructum arbitror esse fundi eum, qui ex eo satus nascitur utilis ad aliquam rem, etc.,

    Varr. R. R. 1, 23, 1:

    ruri si recte habitaveris, fructi plus capies,

    Cato, R. R. 4, 2; cf.:

    in quos sumptus abeunt fructus praediorum?

    Cic. Att. 11, 2, 2:

    praediorum,

    id. Cat. 2, 8, 18:

    arbusta vineaeque et consita omnia magis amoenis quam necessariis fructibus,

    fruits, Liv. 22, 15, 2:

    (vacca) a bima aut trima fructum ferre incipit,

    Varr. R. R. 2, 1, 13:

    gallinarum fructus erant ova et pulli,

    id. ib. 3, 3, 6:

    quae (oves) neque ali neque ullum fructum edere ex se sine cultu hominum possent,

    Cic. N. D. 2, 63, 158:

    non serendis, non percipiendis, non condendis fructibus,

    id. de Sen. 7, 24; cf.:

    ver ostendit futuros fructus: reliqua tempora demetendis fructibus et percipiendis accommodata sunt,

    id. ib. 19, 70:

    comportare et condere fructus,

    id. Agr. 2, 32 fin.:

    apibus fructum restituo suum,

    Phaedr. 3, 13, 15:

    in fructibus arborum,

    Quint. 8, 5, 26:

    fructum ferre,

    id. 8, 3, 10:

    graves fructu vites,

    id. 8, 3, 8: Heracleotae et Bragyletae, qui item debent, aut pecuniam solvant aut fructibus suis satisfaciant, satisfy him with their proceeds, Cic Fam. 13, 56, 2:

    Asia multos annos vobis fructum Mithridatico bello non tulit,

    id. Agr. 2, 30, 83; cf. id. ib. 2, 29, 81:

    M. Crassus negabat ullam satis magnam pecuniam esse ei... cujus fructibus exercitum alere non posset,

    i. e. revenue, income, id. Off. 1, 8, 25:

    aurum ex fructu metallorum coacervatum,

    Liv. 45, 40, 2:

    in tantas brevi creverant opes, seu maritimis seu terrestribus fructibus,

    id. 21, 7, 3; cf.:

    fuerat ei magno fructui mare,

    id. 34, 36, 3:

    qua re saepe totius anni fructus uno rumore periculi amittitur,

    Cic. de Imp. Pomp. 6, 15:

    an partus ancillae in fructu sit habendus,

    id. Fin. 1, 4, 12:

    putatisne vos illis rebus frui posse nisi eos, qui vobis fructui (al. fructuosi) sunt, conservaveritis,

    id. de Imp. Pomp. 6, 16.—
    B.
    Trop., fruit, consequence, effect, result, return, reward, success:

    ego fructus ex re publica non laetos et uberes, sed magna acerbitate permixtos tuli,

    Cic. Planc. 38, 92; cf.:

    fructum pietatis suae ex aliquo ferre,

    id. Sest. 31, 68:

    ex otio fructus capere,

    id. Rep. 1, 4; cf.:

    ex accusatione Aquilii diligentiae fructum ceperat,

    id. Brut. 62, 222:

    alicujus amoris et judicii,

    id. Pis. 14, 31:

    honeste acta superior aetas fructus auctoritatis capit ipsa extremos,

    id. de Sen. 18, 62:

    modestiae fructum aliquem percipere,

    id. Sull. 1, 1:

    gloria est fructus verae virtutis honestissimus,

    id. Pis. 24, 57:

    laboris,

    Quint. 6 praef. §

    2: studiorum,

    id. 8 praef. § 26; 10, 3, 2; 10, 7, 1; cf.

    also: ex re decerpere fructus (with plus mali haurire),

    Hor. S. 1, 2, 79:

    divitiarum fructus in copia est,

    the enjoyment derived from riches, Cic. Par. 6, 2, 47:

    vestrum beneficium, ad animi mei fructum atque laetitiam permagnum,

    id. Agr. 2, 5:

    Theophrastus talium sumptuum facultatem fructum divitiarum putat. Mihi autem ille fructus liberalitatis, multo et major videtur et certior,

    id. Off. 2, 16, 56:

    pecuniae fructus maximus,

    id. ib. 2, 18, 64:

    animi fructus, qui in te videndo est,

    id. Fam. 15, 14, 3:

    vitae fructus,

    id. Cat. 3, 12, 28; id. Mur. 23, 47; cf.:

    omnem fructum vitae superioris perdidissent,

    id. Div. 2, 9, 24:

    quin spe posteritatis fructuque ducatur,

    id. Rab. Perd. 10, 29:

    voluptatum,

    id. Lael. 23, 87:

    jucunditatis,

    id. Mur. 19, 40:

    graviore sono tibi Musa loquetur Nostra, dabunt cum maturos mihi tempora fructus,

    Verg. Cul. 9.

    Lewis & Short latin dictionary > fructus

  • 14 intendo

    in-tendo, di, tum and sum, 3, v. a. ( part. intenditus, Fronto, Fer. Als. 3, 11 Mai.), to stretch out or forth, extend.
    I.
    Lit.
    A.
    In hunc intende digitum, hic lenost, point in scorn, Plaut. Ps. 4, 7, 45:

    dextram ad statuam,

    Cic. Att. 16, 15:

    alicui manus,

    Sen. Clem. 1, 25:

    bracchia,

    Ov. M. 10, 58:

    manus,

    id. ib. 8, 107:

    jubet intendi bracchia velis,

    Verg. A. 5, 829:

    intenta bracchia remis, id. ib, 5, 136: ventis vela,

    id. ib. 3, 683:

    nervos aut remittere,

    Plin. 26, 10, 62, § 96:

    cutem,

    id. 8, 35, 53, § 125:

    jamque manus Colchis crinemque intenderat astris,

    Val. Fl. 8, 68.—
    B.
    To bend a bow, etc.:

    ballistam in aliquem,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 58:

    arcum,

    Verg. A. 8, 704:

    intentus est arcus in me unum,

    Cic. Sest. 7, 15.—
    C.
    To aim or direct at a thing:

    tela in patriam,

    Cic. Prov. Cons. 9:

    tela intenta jugulis civitatis,

    id. Pis. 2:

    sagittam,

    Verg. A. 9, 590:

    telum in jugulum,

    Plin. Ep. 3, 9.—
    D.
    To stretch or spread out; to stretch, lay or put upon a thing:

    tabernacula carbaseis intenta velis,

    pitched, Cic. Verr. 2, 5, 12, § 30; 2, 5, 31, § 80:

    sella intenta loris,

    Quint. 6, 3, 25:

    stuppea vincula collo Intendunt,

    Verg. A. 2, 237:

    duro intendere bracchia tergo,

    i. e. to bind with the cestus, id. ib. 5, 403:

    locum sertis,

    encircled, surrounded, id. ib. 4, 506:

    vela secundi Intendunt Zephyri,

    swell, fill, id. ib. 5, 33:

    intendentibus tenebris,

    spreading, Liv. 1, 57, 8.—
    II.
    Trop.
    A.
    To strain or stretch towards, to extend:

    aciem acrem in omnes partes intendit,

    turns keen looks on every side, Cic. Tusc. 4, 18, 38:

    aciem longius,

    id. Ac. 2, 25, 80:

    quo intendisset oculos,

    whithersoever he turns his eyes, Tac. A. 4, 70:

    aures ad verba,

    Ov. P. 4, 4, 36: cum putaret licere senatui, et mitigare leges et intendere, to stretch, i. e. increase the rigor of, Plin. Ep. 4, 9, 17:

    numeros intendere nervis,

    Verg. A. 9, 776 (per nervos intentos, Forbig.); cf.:

    strepitum fidis intendisse Latinae,

    Pers. 6, 4.—
    B.
    Esp.
    1.
    To direct towards any thing, to turn or bend in any direction:

    digna est res ubi tu nervos intendas tuos,

    Ter. Eun. 2, 3, 20:

    intendenda in senem est fallacia,

    id. Heaut. 3, 2, 2:

    ut eo quo intendit, cum exercitu mature perveniat,

    Cic. Mur. 9: iter, to direct one ' s course:

    ad explorandum quonam hostes iter intendissent,

    Liv. 31, 33, 6:

    a porta ad praetorem iter intendit,

    id. 36, 21:

    coeptum iter in Italiam,

    id. 21, 29, 6; 27, 46, 9.— Absol.:

    quo nunc primum intendam,

    whither shall I turn? Ter. And. 2, 2, 6.—
    2.
    Intendere animum, to direct one ' s thoughts or attention to any thing: quaero enim non quibus intendam rebus animum, sed, etc., Cic. Fragm. ap. Non. 329, 6:

    parum defigunt animos et intendunt in ea, quae, etc.,

    id. Ac. 2, 15, 46:

    quo animum intendat, facile perspicio,

    id. Verr. 1, 3;

    Liv. praef. 9: intentus animus tuus est ad fortissimum virum liberandum,

    Cic. Phil. 11, 9:

    oculi mentesque ad pugnam intentae,

    Caes. B. G. 3, 26:

    in ea re omnium nostrorum intentis animis,

    id. ib. 3, 22:

    intendere animum in regnum Adherbalis,

    Sall. J. 20, 1:

    ad bellum animum intendit,

    id. ib. 43, 2:

    animum studiis et rebus honestis,

    Hor. Ep. 1, 2, 36:

    considerationem in aliquam rem,

    Cic. Inv. 2, 33:

    omnes cogitationes ad aliquid,

    Liv. 40, 5:

    omnium eo curae sunt intentae,

    Liv. 9, 31; id. 25, 9:

    ad scribendum animum, oculos, manum,

    Plin. Ep. 7, 27, 7: ubi ingenium intenderis, valet, Sall. J. 51, 3:

    eruditionem tuam,

    Plin. Ep. 7, 27, 14. —
    3.
    Hence, intendere alone, to urge on, incite:

    intenderant eum ad cavendi omnia curam tot auditae proditiones,

    Liv. 24, 37:

    aliquem ad custodiae curam,

    id. 21, 49:

    vis omnis intendenda rebus,

    Quint. 10, 7, 21.—
    4.
    To enlarge, spread, extend, magnify:

    intendetur socordia, si nullus ex se metus aut spes,

    Tac. A. 2, 38:

    amici accendendis offensionibus callidi, intendere vera. adgerere falsa,

    exaggerated, id. ib. 2, 57;

    4, 11: gloriam,

    id. ib. 4, 26;

    12, 35: tormentum,

    Cels. 4, 15 init.
    C.
    Absol., to turn one ' s attention to, exert one ' s self for, to purpose, endeavor, intend:

    pergin, sceleste, intendere hanc arguere?

    Plaut. Mil. 2, 4, 27 Brix:

    quod est tibi ante explicandum, quam illuc proficiscare, quo te dicis intendere,

    Cic. de Or. 2, 42:

    quod ubi secus procedit, neque quod intenderat, efficere potest,

    Sall. J. 25, 10:

    quocumque intenderat,

    id. ib. 74, 2; cf. id. ib. 64, 1;

    102, 1: genera lectionum, quae praecipue convenire intendentibus, ut oratores fiant,

    Quint. 10, 1, 45:

    ad nuptias,

    Just. 13, 6.—
    (β).
    With inf.:

    quo ire intenderant,

    Sall. J. 107, 7:

    altum petere intendit,

    Liv. 36, 44.—
    D.
    Intendere se, to exert one ' s self, prepare for any thing:

    se ad firmitatem,

    Cic. Tusc. 2, 23:

    se in rem,

    Quint. 4, 1, 39: qui se intenderunt adversarios in ejus tribunatum, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 2.—
    E.
    Intendere animo, to purpose in one ' s mind, to intend:

    si C. Antonius, quod animo intenderat, perficere potuisset,

    Cic. Phil. 10, 4, 9.—
    F.
    To maintain, assert:

    eam sese intendit esse,

    Ter. Eun. 3, 3, 19.—Esp., as leg. t. t., to aver, maintain, assert as a plaintiff in court:

    quo modo nunc intendit,

    Cic. Quint. 29, 88: si quod intendit adversarius tuus, probationibus implere non possit, Vet. cujusd. Jurec. Consult. 6, 16 Huschke; Dig. 10, 4, 9, § 6. —
    G.
    To threaten with any thing, to seek to bring upon, to afflict with:

    alicui actionem perduellionis,

    Cic. Mil. 14:

    alicui litem,

    id. de Or. 1, 10:

    periculum in omnes,

    id. Rosc. Am. 3:

    crimen in aliquem,

    Liv. 9, 26:

    injuriarum formulam,

    Suet. Vit. 7:

    probra et minas alicui,

    Tac. A. 3, 36:

    metum intendere,

    id. ib. 1, 28.—
    H.
    Intendere in se, to contemplate one ' s self: quid sit Deus: totus in se intendat, an ad nos aliquando respiciat, Sen. Q. N. praef. 1.—
    I.
    Intendere alicui, to be intended for a person, Stat. S. 3 praef.—
    K. L.
    In gram., to make long, to use (a syllable) as long:

    primam syllabam intendit, tertiam corripuit,

    Gell. 13, 22. 18. — Hence, P. a. in two forms.
    1.
    inten-tus, a, um.
    A.
    On the stretch, strained, bent:

    arcus,

    Cic. Sen. 10, 37; Plin. 8, 8, 8, § 26.—
    B. (α).
    With dat.:

    quem pueri intenti ludo exercent,

    Verg. A. 7, 380:

    intentus recipiendo exercitui esse,

    Liv. 10, 42, 1.—
    (β).
    With abl.:

    aliquo negotio intentus,

    Sall. C. 2; id. ib. 4; 54.—
    C.
    Absol., eager, intent:

    at Romani domi militiaeque intenti festinare,

    Sall. C. 6, 5:

    senatus nihil sane intentus,

    id. ib. 16, 5:

    intenti exspectant signum,

    Verg. A. 5, 137:

    intenti ora tenebant,

    id. ib. 2, 1:

    totam causam quam maxime intentis, quod aiunt, oculis contemplari,

    Cic. Fl. 11:

    intentaque tuis precibus se praebuit aure,

    Tib. 4, 1, 132. — Comp.:

    intentiore custodia aliquem asservare,

    Liv. 39, 19.— Sup.:

    cum intentissima conquisitione ad triginta milia peditum confecisset,

    Liv. 29, 35:

    intentissima cura aliquid consequi,

    Quint. 10, 1, 111:

    haec omnia intentissima cura acta,

    Liv. 25, 22, 4. —
    D.
    Strict:

    intentum et magnis delictis inexorabilem scias,

    Tac. A. 12, 42:

    intentius delectum habere,

    Liv. 8, 17:

    intentiorem fore disciplinam,

    Tac. A. 12, 42.—
    E.
    Raised:

    intento alimentorum pretio,

    Tac. H. 1, 89. —
    F.
    Of speech and style, vigorous, nervous:

    sermo,

    Cic. de Or. 1, 60, 255:

    pars orationis,

    id. ib. 2, 52, 211. — Adv.: in-tentē, with earnestness, attentively, intently:

    pronuntiare,

    Plin. Ep. 5, 19:

    audire,

    Quint. 2, 2, 13.— Comp. (cf. intense):

    cum delectus intentius haberetur,

    Liv. 8, 17:

    et quo intentius custodiae serventur,

    id. 25, 30, 5:

    apparare proelium,

    id. 8, 1:

    se excusare,

    Tac. A. 3, 35:

    premere obsessos,

    id. ib. 15, 13:

    adesse alicui rei,

    id. ib. 11, 11.— Sup.:

    exspectans intentissime,

    Lampr. Elag. 14. —
    2.
    intensus, a, um.
    A.
    Stretched, [p. 976] tightened, tight: per intensos funes ire, Sen. de Ira, 2, 13.—
    B.
    Violent:

    intensior impetus,

    Sen. Ira, 2, 35:

    virtus in mediocribus modice intensior,

    Nazar. Pan. ad Const. 23, 2.—
    C.
    Attentive; sup., Aug. Ep. 56 al.— Adv.: intensē, violently; comp.: intensius, Fronto de Fer. Als. 3 Mai.; Schol. Juv. 11, 15; sup.:

    intensissime,

    Aug. Mor. Eccl. 19.

    Lewis & Short latin dictionary > intendo

  • 15 intense

    in-tendo, di, tum and sum, 3, v. a. ( part. intenditus, Fronto, Fer. Als. 3, 11 Mai.), to stretch out or forth, extend.
    I.
    Lit.
    A.
    In hunc intende digitum, hic lenost, point in scorn, Plaut. Ps. 4, 7, 45:

    dextram ad statuam,

    Cic. Att. 16, 15:

    alicui manus,

    Sen. Clem. 1, 25:

    bracchia,

    Ov. M. 10, 58:

    manus,

    id. ib. 8, 107:

    jubet intendi bracchia velis,

    Verg. A. 5, 829:

    intenta bracchia remis, id. ib, 5, 136: ventis vela,

    id. ib. 3, 683:

    nervos aut remittere,

    Plin. 26, 10, 62, § 96:

    cutem,

    id. 8, 35, 53, § 125:

    jamque manus Colchis crinemque intenderat astris,

    Val. Fl. 8, 68.—
    B.
    To bend a bow, etc.:

    ballistam in aliquem,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 58:

    arcum,

    Verg. A. 8, 704:

    intentus est arcus in me unum,

    Cic. Sest. 7, 15.—
    C.
    To aim or direct at a thing:

    tela in patriam,

    Cic. Prov. Cons. 9:

    tela intenta jugulis civitatis,

    id. Pis. 2:

    sagittam,

    Verg. A. 9, 590:

    telum in jugulum,

    Plin. Ep. 3, 9.—
    D.
    To stretch or spread out; to stretch, lay or put upon a thing:

    tabernacula carbaseis intenta velis,

    pitched, Cic. Verr. 2, 5, 12, § 30; 2, 5, 31, § 80:

    sella intenta loris,

    Quint. 6, 3, 25:

    stuppea vincula collo Intendunt,

    Verg. A. 2, 237:

    duro intendere bracchia tergo,

    i. e. to bind with the cestus, id. ib. 5, 403:

    locum sertis,

    encircled, surrounded, id. ib. 4, 506:

    vela secundi Intendunt Zephyri,

    swell, fill, id. ib. 5, 33:

    intendentibus tenebris,

    spreading, Liv. 1, 57, 8.—
    II.
    Trop.
    A.
    To strain or stretch towards, to extend:

    aciem acrem in omnes partes intendit,

    turns keen looks on every side, Cic. Tusc. 4, 18, 38:

    aciem longius,

    id. Ac. 2, 25, 80:

    quo intendisset oculos,

    whithersoever he turns his eyes, Tac. A. 4, 70:

    aures ad verba,

    Ov. P. 4, 4, 36: cum putaret licere senatui, et mitigare leges et intendere, to stretch, i. e. increase the rigor of, Plin. Ep. 4, 9, 17:

    numeros intendere nervis,

    Verg. A. 9, 776 (per nervos intentos, Forbig.); cf.:

    strepitum fidis intendisse Latinae,

    Pers. 6, 4.—
    B.
    Esp.
    1.
    To direct towards any thing, to turn or bend in any direction:

    digna est res ubi tu nervos intendas tuos,

    Ter. Eun. 2, 3, 20:

    intendenda in senem est fallacia,

    id. Heaut. 3, 2, 2:

    ut eo quo intendit, cum exercitu mature perveniat,

    Cic. Mur. 9: iter, to direct one ' s course:

    ad explorandum quonam hostes iter intendissent,

    Liv. 31, 33, 6:

    a porta ad praetorem iter intendit,

    id. 36, 21:

    coeptum iter in Italiam,

    id. 21, 29, 6; 27, 46, 9.— Absol.:

    quo nunc primum intendam,

    whither shall I turn? Ter. And. 2, 2, 6.—
    2.
    Intendere animum, to direct one ' s thoughts or attention to any thing: quaero enim non quibus intendam rebus animum, sed, etc., Cic. Fragm. ap. Non. 329, 6:

    parum defigunt animos et intendunt in ea, quae, etc.,

    id. Ac. 2, 15, 46:

    quo animum intendat, facile perspicio,

    id. Verr. 1, 3;

    Liv. praef. 9: intentus animus tuus est ad fortissimum virum liberandum,

    Cic. Phil. 11, 9:

    oculi mentesque ad pugnam intentae,

    Caes. B. G. 3, 26:

    in ea re omnium nostrorum intentis animis,

    id. ib. 3, 22:

    intendere animum in regnum Adherbalis,

    Sall. J. 20, 1:

    ad bellum animum intendit,

    id. ib. 43, 2:

    animum studiis et rebus honestis,

    Hor. Ep. 1, 2, 36:

    considerationem in aliquam rem,

    Cic. Inv. 2, 33:

    omnes cogitationes ad aliquid,

    Liv. 40, 5:

    omnium eo curae sunt intentae,

    Liv. 9, 31; id. 25, 9:

    ad scribendum animum, oculos, manum,

    Plin. Ep. 7, 27, 7: ubi ingenium intenderis, valet, Sall. J. 51, 3:

    eruditionem tuam,

    Plin. Ep. 7, 27, 14. —
    3.
    Hence, intendere alone, to urge on, incite:

    intenderant eum ad cavendi omnia curam tot auditae proditiones,

    Liv. 24, 37:

    aliquem ad custodiae curam,

    id. 21, 49:

    vis omnis intendenda rebus,

    Quint. 10, 7, 21.—
    4.
    To enlarge, spread, extend, magnify:

    intendetur socordia, si nullus ex se metus aut spes,

    Tac. A. 2, 38:

    amici accendendis offensionibus callidi, intendere vera. adgerere falsa,

    exaggerated, id. ib. 2, 57;

    4, 11: gloriam,

    id. ib. 4, 26;

    12, 35: tormentum,

    Cels. 4, 15 init.
    C.
    Absol., to turn one ' s attention to, exert one ' s self for, to purpose, endeavor, intend:

    pergin, sceleste, intendere hanc arguere?

    Plaut. Mil. 2, 4, 27 Brix:

    quod est tibi ante explicandum, quam illuc proficiscare, quo te dicis intendere,

    Cic. de Or. 2, 42:

    quod ubi secus procedit, neque quod intenderat, efficere potest,

    Sall. J. 25, 10:

    quocumque intenderat,

    id. ib. 74, 2; cf. id. ib. 64, 1;

    102, 1: genera lectionum, quae praecipue convenire intendentibus, ut oratores fiant,

    Quint. 10, 1, 45:

    ad nuptias,

    Just. 13, 6.—
    (β).
    With inf.:

    quo ire intenderant,

    Sall. J. 107, 7:

    altum petere intendit,

    Liv. 36, 44.—
    D.
    Intendere se, to exert one ' s self, prepare for any thing:

    se ad firmitatem,

    Cic. Tusc. 2, 23:

    se in rem,

    Quint. 4, 1, 39: qui se intenderunt adversarios in ejus tribunatum, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 2.—
    E.
    Intendere animo, to purpose in one ' s mind, to intend:

    si C. Antonius, quod animo intenderat, perficere potuisset,

    Cic. Phil. 10, 4, 9.—
    F.
    To maintain, assert:

    eam sese intendit esse,

    Ter. Eun. 3, 3, 19.—Esp., as leg. t. t., to aver, maintain, assert as a plaintiff in court:

    quo modo nunc intendit,

    Cic. Quint. 29, 88: si quod intendit adversarius tuus, probationibus implere non possit, Vet. cujusd. Jurec. Consult. 6, 16 Huschke; Dig. 10, 4, 9, § 6. —
    G.
    To threaten with any thing, to seek to bring upon, to afflict with:

    alicui actionem perduellionis,

    Cic. Mil. 14:

    alicui litem,

    id. de Or. 1, 10:

    periculum in omnes,

    id. Rosc. Am. 3:

    crimen in aliquem,

    Liv. 9, 26:

    injuriarum formulam,

    Suet. Vit. 7:

    probra et minas alicui,

    Tac. A. 3, 36:

    metum intendere,

    id. ib. 1, 28.—
    H.
    Intendere in se, to contemplate one ' s self: quid sit Deus: totus in se intendat, an ad nos aliquando respiciat, Sen. Q. N. praef. 1.—
    I.
    Intendere alicui, to be intended for a person, Stat. S. 3 praef.—
    K. L.
    In gram., to make long, to use (a syllable) as long:

    primam syllabam intendit, tertiam corripuit,

    Gell. 13, 22. 18. — Hence, P. a. in two forms.
    1.
    inten-tus, a, um.
    A.
    On the stretch, strained, bent:

    arcus,

    Cic. Sen. 10, 37; Plin. 8, 8, 8, § 26.—
    B. (α).
    With dat.:

    quem pueri intenti ludo exercent,

    Verg. A. 7, 380:

    intentus recipiendo exercitui esse,

    Liv. 10, 42, 1.—
    (β).
    With abl.:

    aliquo negotio intentus,

    Sall. C. 2; id. ib. 4; 54.—
    C.
    Absol., eager, intent:

    at Romani domi militiaeque intenti festinare,

    Sall. C. 6, 5:

    senatus nihil sane intentus,

    id. ib. 16, 5:

    intenti exspectant signum,

    Verg. A. 5, 137:

    intenti ora tenebant,

    id. ib. 2, 1:

    totam causam quam maxime intentis, quod aiunt, oculis contemplari,

    Cic. Fl. 11:

    intentaque tuis precibus se praebuit aure,

    Tib. 4, 1, 132. — Comp.:

    intentiore custodia aliquem asservare,

    Liv. 39, 19.— Sup.:

    cum intentissima conquisitione ad triginta milia peditum confecisset,

    Liv. 29, 35:

    intentissima cura aliquid consequi,

    Quint. 10, 1, 111:

    haec omnia intentissima cura acta,

    Liv. 25, 22, 4. —
    D.
    Strict:

    intentum et magnis delictis inexorabilem scias,

    Tac. A. 12, 42:

    intentius delectum habere,

    Liv. 8, 17:

    intentiorem fore disciplinam,

    Tac. A. 12, 42.—
    E.
    Raised:

    intento alimentorum pretio,

    Tac. H. 1, 89. —
    F.
    Of speech and style, vigorous, nervous:

    sermo,

    Cic. de Or. 1, 60, 255:

    pars orationis,

    id. ib. 2, 52, 211. — Adv.: in-tentē, with earnestness, attentively, intently:

    pronuntiare,

    Plin. Ep. 5, 19:

    audire,

    Quint. 2, 2, 13.— Comp. (cf. intense):

    cum delectus intentius haberetur,

    Liv. 8, 17:

    et quo intentius custodiae serventur,

    id. 25, 30, 5:

    apparare proelium,

    id. 8, 1:

    se excusare,

    Tac. A. 3, 35:

    premere obsessos,

    id. ib. 15, 13:

    adesse alicui rei,

    id. ib. 11, 11.— Sup.:

    exspectans intentissime,

    Lampr. Elag. 14. —
    2.
    intensus, a, um.
    A.
    Stretched, [p. 976] tightened, tight: per intensos funes ire, Sen. de Ira, 2, 13.—
    B.
    Violent:

    intensior impetus,

    Sen. Ira, 2, 35:

    virtus in mediocribus modice intensior,

    Nazar. Pan. ad Const. 23, 2.—
    C.
    Attentive; sup., Aug. Ep. 56 al.— Adv.: intensē, violently; comp.: intensius, Fronto de Fer. Als. 3 Mai.; Schol. Juv. 11, 15; sup.:

    intensissime,

    Aug. Mor. Eccl. 19.

    Lewis & Short latin dictionary > intense

  • 16 intensus

    in-tendo, di, tum and sum, 3, v. a. ( part. intenditus, Fronto, Fer. Als. 3, 11 Mai.), to stretch out or forth, extend.
    I.
    Lit.
    A.
    In hunc intende digitum, hic lenost, point in scorn, Plaut. Ps. 4, 7, 45:

    dextram ad statuam,

    Cic. Att. 16, 15:

    alicui manus,

    Sen. Clem. 1, 25:

    bracchia,

    Ov. M. 10, 58:

    manus,

    id. ib. 8, 107:

    jubet intendi bracchia velis,

    Verg. A. 5, 829:

    intenta bracchia remis, id. ib, 5, 136: ventis vela,

    id. ib. 3, 683:

    nervos aut remittere,

    Plin. 26, 10, 62, § 96:

    cutem,

    id. 8, 35, 53, § 125:

    jamque manus Colchis crinemque intenderat astris,

    Val. Fl. 8, 68.—
    B.
    To bend a bow, etc.:

    ballistam in aliquem,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 58:

    arcum,

    Verg. A. 8, 704:

    intentus est arcus in me unum,

    Cic. Sest. 7, 15.—
    C.
    To aim or direct at a thing:

    tela in patriam,

    Cic. Prov. Cons. 9:

    tela intenta jugulis civitatis,

    id. Pis. 2:

    sagittam,

    Verg. A. 9, 590:

    telum in jugulum,

    Plin. Ep. 3, 9.—
    D.
    To stretch or spread out; to stretch, lay or put upon a thing:

    tabernacula carbaseis intenta velis,

    pitched, Cic. Verr. 2, 5, 12, § 30; 2, 5, 31, § 80:

    sella intenta loris,

    Quint. 6, 3, 25:

    stuppea vincula collo Intendunt,

    Verg. A. 2, 237:

    duro intendere bracchia tergo,

    i. e. to bind with the cestus, id. ib. 5, 403:

    locum sertis,

    encircled, surrounded, id. ib. 4, 506:

    vela secundi Intendunt Zephyri,

    swell, fill, id. ib. 5, 33:

    intendentibus tenebris,

    spreading, Liv. 1, 57, 8.—
    II.
    Trop.
    A.
    To strain or stretch towards, to extend:

    aciem acrem in omnes partes intendit,

    turns keen looks on every side, Cic. Tusc. 4, 18, 38:

    aciem longius,

    id. Ac. 2, 25, 80:

    quo intendisset oculos,

    whithersoever he turns his eyes, Tac. A. 4, 70:

    aures ad verba,

    Ov. P. 4, 4, 36: cum putaret licere senatui, et mitigare leges et intendere, to stretch, i. e. increase the rigor of, Plin. Ep. 4, 9, 17:

    numeros intendere nervis,

    Verg. A. 9, 776 (per nervos intentos, Forbig.); cf.:

    strepitum fidis intendisse Latinae,

    Pers. 6, 4.—
    B.
    Esp.
    1.
    To direct towards any thing, to turn or bend in any direction:

    digna est res ubi tu nervos intendas tuos,

    Ter. Eun. 2, 3, 20:

    intendenda in senem est fallacia,

    id. Heaut. 3, 2, 2:

    ut eo quo intendit, cum exercitu mature perveniat,

    Cic. Mur. 9: iter, to direct one ' s course:

    ad explorandum quonam hostes iter intendissent,

    Liv. 31, 33, 6:

    a porta ad praetorem iter intendit,

    id. 36, 21:

    coeptum iter in Italiam,

    id. 21, 29, 6; 27, 46, 9.— Absol.:

    quo nunc primum intendam,

    whither shall I turn? Ter. And. 2, 2, 6.—
    2.
    Intendere animum, to direct one ' s thoughts or attention to any thing: quaero enim non quibus intendam rebus animum, sed, etc., Cic. Fragm. ap. Non. 329, 6:

    parum defigunt animos et intendunt in ea, quae, etc.,

    id. Ac. 2, 15, 46:

    quo animum intendat, facile perspicio,

    id. Verr. 1, 3;

    Liv. praef. 9: intentus animus tuus est ad fortissimum virum liberandum,

    Cic. Phil. 11, 9:

    oculi mentesque ad pugnam intentae,

    Caes. B. G. 3, 26:

    in ea re omnium nostrorum intentis animis,

    id. ib. 3, 22:

    intendere animum in regnum Adherbalis,

    Sall. J. 20, 1:

    ad bellum animum intendit,

    id. ib. 43, 2:

    animum studiis et rebus honestis,

    Hor. Ep. 1, 2, 36:

    considerationem in aliquam rem,

    Cic. Inv. 2, 33:

    omnes cogitationes ad aliquid,

    Liv. 40, 5:

    omnium eo curae sunt intentae,

    Liv. 9, 31; id. 25, 9:

    ad scribendum animum, oculos, manum,

    Plin. Ep. 7, 27, 7: ubi ingenium intenderis, valet, Sall. J. 51, 3:

    eruditionem tuam,

    Plin. Ep. 7, 27, 14. —
    3.
    Hence, intendere alone, to urge on, incite:

    intenderant eum ad cavendi omnia curam tot auditae proditiones,

    Liv. 24, 37:

    aliquem ad custodiae curam,

    id. 21, 49:

    vis omnis intendenda rebus,

    Quint. 10, 7, 21.—
    4.
    To enlarge, spread, extend, magnify:

    intendetur socordia, si nullus ex se metus aut spes,

    Tac. A. 2, 38:

    amici accendendis offensionibus callidi, intendere vera. adgerere falsa,

    exaggerated, id. ib. 2, 57;

    4, 11: gloriam,

    id. ib. 4, 26;

    12, 35: tormentum,

    Cels. 4, 15 init.
    C.
    Absol., to turn one ' s attention to, exert one ' s self for, to purpose, endeavor, intend:

    pergin, sceleste, intendere hanc arguere?

    Plaut. Mil. 2, 4, 27 Brix:

    quod est tibi ante explicandum, quam illuc proficiscare, quo te dicis intendere,

    Cic. de Or. 2, 42:

    quod ubi secus procedit, neque quod intenderat, efficere potest,

    Sall. J. 25, 10:

    quocumque intenderat,

    id. ib. 74, 2; cf. id. ib. 64, 1;

    102, 1: genera lectionum, quae praecipue convenire intendentibus, ut oratores fiant,

    Quint. 10, 1, 45:

    ad nuptias,

    Just. 13, 6.—
    (β).
    With inf.:

    quo ire intenderant,

    Sall. J. 107, 7:

    altum petere intendit,

    Liv. 36, 44.—
    D.
    Intendere se, to exert one ' s self, prepare for any thing:

    se ad firmitatem,

    Cic. Tusc. 2, 23:

    se in rem,

    Quint. 4, 1, 39: qui se intenderunt adversarios in ejus tribunatum, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 2.—
    E.
    Intendere animo, to purpose in one ' s mind, to intend:

    si C. Antonius, quod animo intenderat, perficere potuisset,

    Cic. Phil. 10, 4, 9.—
    F.
    To maintain, assert:

    eam sese intendit esse,

    Ter. Eun. 3, 3, 19.—Esp., as leg. t. t., to aver, maintain, assert as a plaintiff in court:

    quo modo nunc intendit,

    Cic. Quint. 29, 88: si quod intendit adversarius tuus, probationibus implere non possit, Vet. cujusd. Jurec. Consult. 6, 16 Huschke; Dig. 10, 4, 9, § 6. —
    G.
    To threaten with any thing, to seek to bring upon, to afflict with:

    alicui actionem perduellionis,

    Cic. Mil. 14:

    alicui litem,

    id. de Or. 1, 10:

    periculum in omnes,

    id. Rosc. Am. 3:

    crimen in aliquem,

    Liv. 9, 26:

    injuriarum formulam,

    Suet. Vit. 7:

    probra et minas alicui,

    Tac. A. 3, 36:

    metum intendere,

    id. ib. 1, 28.—
    H.
    Intendere in se, to contemplate one ' s self: quid sit Deus: totus in se intendat, an ad nos aliquando respiciat, Sen. Q. N. praef. 1.—
    I.
    Intendere alicui, to be intended for a person, Stat. S. 3 praef.—
    K. L.
    In gram., to make long, to use (a syllable) as long:

    primam syllabam intendit, tertiam corripuit,

    Gell. 13, 22. 18. — Hence, P. a. in two forms.
    1.
    inten-tus, a, um.
    A.
    On the stretch, strained, bent:

    arcus,

    Cic. Sen. 10, 37; Plin. 8, 8, 8, § 26.—
    B. (α).
    With dat.:

    quem pueri intenti ludo exercent,

    Verg. A. 7, 380:

    intentus recipiendo exercitui esse,

    Liv. 10, 42, 1.—
    (β).
    With abl.:

    aliquo negotio intentus,

    Sall. C. 2; id. ib. 4; 54.—
    C.
    Absol., eager, intent:

    at Romani domi militiaeque intenti festinare,

    Sall. C. 6, 5:

    senatus nihil sane intentus,

    id. ib. 16, 5:

    intenti exspectant signum,

    Verg. A. 5, 137:

    intenti ora tenebant,

    id. ib. 2, 1:

    totam causam quam maxime intentis, quod aiunt, oculis contemplari,

    Cic. Fl. 11:

    intentaque tuis precibus se praebuit aure,

    Tib. 4, 1, 132. — Comp.:

    intentiore custodia aliquem asservare,

    Liv. 39, 19.— Sup.:

    cum intentissima conquisitione ad triginta milia peditum confecisset,

    Liv. 29, 35:

    intentissima cura aliquid consequi,

    Quint. 10, 1, 111:

    haec omnia intentissima cura acta,

    Liv. 25, 22, 4. —
    D.
    Strict:

    intentum et magnis delictis inexorabilem scias,

    Tac. A. 12, 42:

    intentius delectum habere,

    Liv. 8, 17:

    intentiorem fore disciplinam,

    Tac. A. 12, 42.—
    E.
    Raised:

    intento alimentorum pretio,

    Tac. H. 1, 89. —
    F.
    Of speech and style, vigorous, nervous:

    sermo,

    Cic. de Or. 1, 60, 255:

    pars orationis,

    id. ib. 2, 52, 211. — Adv.: in-tentē, with earnestness, attentively, intently:

    pronuntiare,

    Plin. Ep. 5, 19:

    audire,

    Quint. 2, 2, 13.— Comp. (cf. intense):

    cum delectus intentius haberetur,

    Liv. 8, 17:

    et quo intentius custodiae serventur,

    id. 25, 30, 5:

    apparare proelium,

    id. 8, 1:

    se excusare,

    Tac. A. 3, 35:

    premere obsessos,

    id. ib. 15, 13:

    adesse alicui rei,

    id. ib. 11, 11.— Sup.:

    exspectans intentissime,

    Lampr. Elag. 14. —
    2.
    intensus, a, um.
    A.
    Stretched, [p. 976] tightened, tight: per intensos funes ire, Sen. de Ira, 2, 13.—
    B.
    Violent:

    intensior impetus,

    Sen. Ira, 2, 35:

    virtus in mediocribus modice intensior,

    Nazar. Pan. ad Const. 23, 2.—
    C.
    Attentive; sup., Aug. Ep. 56 al.— Adv.: intensē, violently; comp.: intensius, Fronto de Fer. Als. 3 Mai.; Schol. Juv. 11, 15; sup.:

    intensissime,

    Aug. Mor. Eccl. 19.

    Lewis & Short latin dictionary > intensus

  • 17 applicātus (adp-)

        applicātus (adp-) adj.    [P. of applico], attached, close, annexed: minor (ratis), L.: colli Leucas, L.—Fig., inclined, directed: ad se diligendum, inclined to self-love: ad aliquam rem.

    Latin-English dictionary > applicātus (adp-)

  • 18 admiror

    ad-mīror, ātus, 1, v. dep., to wonder at, to be astonished at, to regard with admiration, to admire, to be in a state of mind in which something pleases us by its extraordinary greatness, its sublimity, or perfection; while mirari signifies to be surprised at, to have the feeling of the new, singular, unusual.
    I.
    In gen.:

    quorum ego copiam non modo non contemno, sed etiam vehementer admiror,

    Cic. de Or. 1, 51:

    ingenium tuum, Crasse, vehementer admirans,

    id. ib. 1, 20 fin.:

    res gestas,

    id. Brut. 94, 323:

    quem et admiror et diligo,

    id. Ac. 2, 36; so id. Scaur. 1, 4:

    magnitudinem animi,

    id. Fam. 1, 7; Nep. Dion. 2; id. Alcib. 11:

    illum,

    Verg. G. 4, 215 (cf. mirari in Hor. C. 4, 14, 43, and the Gr. thaumazein, Eurip. Med. 1144).—
    II.
    Esp.
    A.
    To gaze at passionately, to strive after a thing from admiration of it, to desire to obtain it:

    nihil hominem nisi quod honestum decorumque sit, aut admirari aut optare aut expetere oportere,

    Cic. Off. 1, 20: nil admirari prope res est una, Numici, Solaque quae possit facere et servare beatum, not to be brought by any thing into an impassioned state of mind, or into a state of desire or longing (as in the Gr. mê thaumazein;

    acc. to Pythagoras the limit of all philos. effort),

    Hor. Ep. 1, 6, 1.—
    B.
    More freq., to fall into a state of wonder or astonishment at a thing, to wonder at, be astonished at. —Constr. with acc., acc. with inf., de, super aliquam rem, with a relat. clause, quod, cur, etc.:

    quid admirati estis?

    why are you so surprised? Plaut. Am. prol. 99:

    admiratus sum brevitatem epistulae,

    Cic. Att. 6, 9:

    hoc maxime admiratus sum, mentionem te hereditatum ausum esse facere,

    id. Phil. 2, 16 fin.; so Nep. Alcib. 1; id. Epam. 6, 3:

    de diplomate admiraris, quasi, etc.,

    Cic. Att. 10, 17:

    de Dionysio sum admiratus, qui, etc.,

    id. ib. 9, 12; so id. Mur. 19:

    super quae admiratus pater,

    Vulg. Tob. 5, 10; ib. Act. 13, 12:

    cave quidquam admiratus sis, quā causā id fiat,

    Ter. Heaut. 4, 6, 22:

    admirantium, unde hoc studium exstitisset,

    Cic. N. D. 1, 3:

    admiratur quidnam Vettius dicturus sit,

    id. Verr. 3, 167:

    admiror, quo pacto, etc.,

    Hor. S. 1, 4, 99:

    admiratus sum, quod, etc.,

    Cic. Att. 6, 9:

    ne quis sit admiratus, cur, etc.,

    id. Off. 2, 10, 35.
    Pass.: Propter venustatem vestimentorum admirari, to be admired, Canutius ap. Prisc. 792 P.— Part. fut. pass.: admīrandus, a, um, to be admired; admirable, wonderful:

    suspicienda et admiranda,

    Cic. Div. 2, 72, 148:

    quo magis pravitas eorum admiranda est,

    Sall. J. 2, 4. —Hence also adj., = admirabilis:

    patiens admirandum in modum,

    Nep. Ep. 3: exposuit quae in Italia viderentur admiranda, id. Cat. fin.:

    admiranda spectacula,

    Verg. G. 4, 3:

    vir subtilis et in plurimis admirandus,

    Quint. 3, 11, 22.— Comp. and adv. not used.— Sup. is found in Salv. Ep. 8: admirandissimi juvenes; cf. Barth, Adv. 35, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > admiror

  • 19 adplico

    ap-plĭco ( adp-, Ritschl, Fleck., Baiter, Weissenb., Halm, in Quint.; app-, Merk., Kayser, Halm, in Nep. Rib.), āvi and ui, ātum and ĭtum, 1, v. a. (applicui appears to have first become prevalent in the time of Cic., and is the com. form in Vulg.; cf. Gell. 1, 7 fin.; applicavi is used by Pac. ap. Prisc. p. 860 P.; Varr. ib.; Ter. Heaut. prol. 23; Auct. B. Alex. 17 fin.; Cic. Clu. 16, 46; 24, 66; id. de Or. 1, 39, 177; 2, 13, 55; id. Brut. 91, 316; id. Inv. 2, 13, 43; 2, 51, 153; id. Tusc. 5, 27, 77; id. Ac. 2, 20, 65; and id. Fam. 3, 11, 5; Val. Max. 4, 7, 4; Plin. 11, 2, 1, § 2; Vulg. 1 Reg. 30, 7; ib. Eccli. 33, 12; ib. Osee, 7, 6. It is found in the best MSS. and edd.; cf. Zumpt ad Cic. Verr. p. 240, and Neue, Formenl. II. pp. 477 and 479. Still later than applicui, the sup. applicitum became prevalent, Inscr, Neap. l. 6916; Inscr. Orell. 4570; Col. 4, 22, 1; 4, 24, 18; Quint. 1, 2, 26; 2, 4, 30; 4, 2, 117; Plin. Ep. 2, 17, 23; cf. Neue, Formenl. II. p. 551, and v. P. a. infra; cf. plico and its compounds, complico, explico, implico, etc.); orig., to join, fasten, or attach to, to affix; hence, to bring, add, put, place to or near to, etc. (very freq., esp. in trop. signif. and in more elevated style; in Plaut. twice; in Ter. four times;

    in Cic. epistt. only once,

    Cic. Fam. 3, 11, 3; never in Tac.; syn.: admoveo, adjungo, addo, adhibeo, adicio).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit.; constr. usu. with ad; rarely with dat.
    a.
    With ad:

    se ad arbores,

    to lean against, Caes. B. G. 6, 27 (cf.:

    trunco se applicuit,

    Just. 12, 9, 9):

    applicuit ambos ad eum,

    Vulg. Gen. 48, 13; ib. 1 Macc. 9, 3:

    umeros ad saxa,

    Ov. M. 5, 160:

    sinistrum (cornu) ad oppidum,

    Liv. 27, 2:

    se ad flammam,

    to approach, Cic. Tusc. 5, 27, 77:

    sudarium ad os,

    Suet. Ner. 25 al. —
    b.
    With dat.:

    ratem (sc. rati),

    Liv. 21, 28, 5:

    flumini castra,

    id. 32, 30:

    corporibus adplicantur,

    id. 23, 27:

    (asellum) ulmo,

    Ov. F. 3, 750:

    sanctos applicabit sibi,

    Vulg. Num. 16, 5; ib. 2 Par. 2, 16.—Also with local adv.:

    boves illuc,

    Ov. F. 1, 543.—
    B.
    Trop.
    1.
    To connect with, to add to a thing:

    ut ad honestatem adplicetur (voluptas),

    Cic. Fin. 2, 12, 37:

    annum,

    Mart. 6, 28, 9:

    adplicare verba verbis,

    Quint. 7, 10, 17; 7, 3, 19.—
    2.
    Se or animum, to attach, apply, or devote one's self or one's mind to a person or thing:

    illae extemplo se (ad eos) adplicant, adglutinant,

    Plaut. Men. 2, 2, 67:

    hi se ad vos adplicant,

    Ter. Heaut. 2, 4, 13; id. And. 5, 4, 21: ad Siculos se adplicavit, Varr. ap. Prisc. p. 860 P.:

    se ad alicujus familiaritatem,

    Cic. Clu. 16, 46:

    Sicilia se ad amicitiam fidemque populi Romani applicavit,

    id. Verr. 2, 2, 1; so id. Lael. 9, 32; id. de Or. 1, 39, 177; id. Fam. 3, 11, 3 al.:

    ad Atheniensium societatem se applicare,

    Nep. Arist. 2, 3:

    Certa res est ad frugem adplicare animum,

    Plaut. Trin. 2, 1, 34:

    animum aegrotum ad deteriorem partem adplicat,

    Ter. And. 1, 2, 22:

    ad virtutem animus se adplicat,

    Cic. Lael. 14, 48:

    aures modis,

    Hor. C. 3, 11, 8; so id. C. S. 72 (cf.:

    admovere aures, s. v. admoveo, and adhibere aures,

    Cic. Arch. 3): sese ad convivia, Cato ap. Gell. 11, 2, 5:

    se ad studium musicum,

    Ter. Heaut. prol. 23:

    me ad eundem quem Romae audiveram Molonem applicavi,

    Cic. Brut. 91, 316:

    se ad philosophiam, ad jus civile, ad eloquentiam,

    id. Off. 1, 32, 115:

    se ad scribendam historiam,

    id. de Or. 2, 13, 55 al. —
    3.
    Crimen alicui, to charge one with a crime, Plin. Ep. 10, 66, 4.—
    II.
    Esp., naut. t. t., navem, or absol. applicari, and in the act. as v. n. (cf. 1. appello, II.), to drive, direct, steer, or bring a ship anywhere, to land, to bring to land:

    navim ad naufragum applicarunt,

    Cic. Inv. 2. 51, 153: ad Heraeum naves adplicuit, Liv 33, 17;

    37, 12, 5: adplicatis nostris ad ter ram navibus,

    Caes. B. C. 3, 101 Held.:

    Ciae telluris ad oras Applicor,

    Ov. M. 3, 598:

    applicor ignotis (sc. terris),

    id. H. 7, 117 Ruhnk. and Loers.—With in and acc.:

    applicor in terras,

    Ov. H. 16, 126 (cf.:

    appellere in aliquem locum,

    Liv. 8, 3, and 28, 42): ad terram adplicant, Auct. B. Hisp. 37 fin.; so Just. 2, 4, 21; 2, 12, 2; Dig. 1, 16, 4.—With acc. of place whither:

    aliā applicuimus Samum,

    Vulg. Act. 20, 15.—With abl.:

    quocumque litore adplicuisse naves,

    Liv. 44, 32, 4.— Absol.:

    et applicuerant,

    Vulg. Marc. 6, 53.— Poet.: quo accedam? quo adplicem? Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44: quae vis immanibus applicat oris, drives or brings you, etc., Verg. A. 1, 616 (cf.:

    nos Libycis tempestas adpulit oris,

    id. ib. 1, 377):

    sublimis rapitur (Medea) et Creteis regionibus applicat angues,

    i. e. her dragon-chariot, Ov. M. 7, 223.—Hence,
    1.
    applĭcātus ( adp-), a, um, P. a.
    a.
    Placed upon, lying upon or close to, attached to:

    aures,

    Varr. R. R. 2, 7, 5:

    Leucas colli adplicata,

    Liv. 33, 17, and Plin. 4, 4, 5, § 11:

    nervi adplicati ossibus,

    id. 11, 37, 88, § 217.—
    b.
    Inclined or adapted to, directed to:

    omne animal adplicatum esse ad se diligendum,

    inclined to self-love, Cic. Fin. 4, 13, 34:

    vehemens ad aliquam rem applicata occupatio,

    id. Inv. 1, 25, 36.— Comp., sup., and adv. not used.—
    2.
    ap-plĭcĭtus ( adp-), a, um, P. a., applied or joined to, attached to:

    adplicitum est cubiculo hypocauston,

    Plin. Ep. 2, 17, 23:

    trunco palus,

    Col. 4, 22, 2: vites arboribus adplicitae, [p. 143] Quint. 1, 2, 26.— Trop.:

    pressus et velut adplicitus rei cultus,

    Quint. 4, 2, 117.

    Lewis & Short latin dictionary > adplico

  • 20 adrigo

    ar-rĭgo ( adr-, Dietsch, Halm; arr-, Fleck., Rib., Weissenb.), rexi, rectum, 3, v. a. [rego], to set up, raise, erect (not used by Cic., but for it he employs erigere).
    I.
    Lit.:

    leo comas arrexit,

    Verg. A. 10, 726; so id. ib. 4, 280:

    aurīs,

    Plaut. Rud. 5, 2, 6; so Ter. And. 5, 4, 30; Ov. M. 15, 516; Verg. A. 2, 303 (translatio a pecudibus, Don. ad Ter. l. c.; cf.

    opp. demittere aures,

    Hor. C. 2, 13, 35):

    linguam,

    Mart. 11, 62, 10:

    tollit se arrectum quadrupes,

    Verg. A. 10, 892; so id. ib. 5, 426; 2, 206 et saep.—
    II.
    Trop., to encourage, animate, rouse, excite:

    eos non paulum oratione suā Marius adrexerat,

    Sall. J. 84, 4:

    cum spes arrectae juvenum,

    when hope was aroused, Verg. G. 3, 105:

    arrectae stimulis haud mollibus irae,

    id. A. 11, 452: Etruria atque omnes reliquiae belli adrectae, are in commotion, are roused, Sall. H. 1, 19, p. 220 Gerl.:

    adrectā omni civitate,

    excited with wonder, Tac. A. 3, 11.—Esp. freq. arrigere aliquem or animos, to incite, rouse the mind or courage to something, to direct to something (sometimes with ad aliquam rem):

    vetus certamen animos adrexit,

    Sall. C. 39, 3 Kritz:

    sic animis eorum adrectis,

    id. J. 68, 4; 86, 1 al.; Liv. 45, 30:

    arrexere animos Itali,

    Verg. A. 12, 251:

    his animum arrecti dictis,

    id. ib. 1, 579:

    arrecti ad bellandum animi sunt,

    Liv. 8, 37 (cf. erigo).—Hence, arrectus ( adr-), a, um, P. a., set upright; hence, steep, precipitous (rare):

    pleraque Alpium ab Italiā sicut breviora, ita arrectiora sunt,

    Liv. 21, 35 fin.: saxa arrectiora, Sol. c. 14.

    Lewis & Short latin dictionary > adrigo

См. также в других словарях:

  • traicter — Traicter, et manier, Tractare, Contrectare. Traicter aucun, Aliquem, Curare. Liu. lib. 22. Ils ont esté distribuez par les maisons de la ville pour y estre logez et traictez, Per familias accipiendos benigne curandosque diuiserunt. Liu. lib. 22.… …   Thresor de la langue françoyse

  • entrée — Entrée, Introitus, Ingressio, Ingressus, Aditus. Entrée de la maison, Ianua, Limen, Atrium. Entrée privée, Familiaris aditus. L entrée et le derriere, Frons et posticum aedis. B. L entrée, Isagogicum. B. id est vectigal, vel portorium quod pro… …   Thresor de la langue françoyse

  • tesmoing — Tesmoing, Testis. Tesmoing privé et sçachant l affaire d autruy, Conscius. Tesmoing qui a veu ce qu il raconte, Oculatus testis. Tesmoings qui pressent fort un accusé, et qui luy maintiennent en barbe le cas, Testes acerrimi. Tesmoing veritable,… …   Thresor de la langue françoyse

  • affection — Affection, Affectus, Studium, Animus, Voluntas. Affection des ordonnée, Libido. L affection que tu me portois en tes jeunes ans, Tuum studium adolescentis. L affection d aucun evidente et manifeste envers un autre, Insigne studium alicuius erga… …   Thresor de la langue françoyse

  • aide — Aide, f. penac. C est secours comme en ce cry, Aide au Roy, c est à dire secours et confortemain soit donné au sergent et officier executant pour le Roy. Regi ferte opem. Il est aucunefois masculin, et se prend pour celuy qui sert à fournir de… …   Thresor de la langue françoyse

  • conseil — Conseil, m. acut. Est l advis et opinion qu on demande ou donne à aucun sur quelque affaire douteuse, Consilium, duquel mot il est prins, Ainsi lon dit, Demander conseil aux Advocats, Iurisperitos consulere, Et donner conseil à quelqu un,… …   Thresor de la langue françoyse

  • conseiller — Conseiller, act. acut. C est donner advis et conseil à quelqu un sur quelque affaire, Monere, Consilium adferre vel dare. Conseillez moy, Consilium mihi da. Je ne te conseille et ne suis d advis que tu t en fuye, Author tibi non sum pro te fugere …   Thresor de la langue françoyse

  • ouverture — ou le fait d ouvrir, Apertio, Patefactio, Apertura. Ouverture et trou fait en quelque lieu, Apertura. Ouverture faicte pour entrer en la ville, Patefactum iter ad vrbem. Fuite et ouverture par où on peut fuir, Effugium. Donner ouverture de… …   Thresor de la langue françoyse

  • propos — Propos, Vient du Latin, Propono, et signifie ores conference de paroles entre deux ou plusieurs, Sermo, Oratio, Conlocutio, comme, Ils ont propos ensemble de mes affaires, Sermonem habent de rebus meis. Par son propos j ay entendu, Ex eius… …   Thresor de la langue françoyse

  • employer — et despendre à quelque chose, Sumere, Insumere in re aliqua. Employer son argent, Le faire profiter, Pecuniam occupare, B. Employer une chose entant qu elle fait pour nous, et non autrement, Agnoscere aliquid quatenus cum causa nostra facit,… …   Thresor de la langue françoyse

  • temps — Temps, m. Vient du Latin Tempus par syncope de la voyelle u, Tempus, Tempestas, l Espagnol et l Italien s esloignent trop dudit mot Latin, disant le premier Tiempo, et l autre Tempo. Le temps, ou jour, Dies. Le temps soit d un an, d un jour, ou d …   Thresor de la langue françoyse

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»